Rozwój „zielonej” gospodarki w Uzbekistanie

Środki kierowane na ten cel mają pozwolić na stworzenie ram prawnych i stanowić impuls dla wdrożenia polityki „zielonej” gospodarki, jednocześnie zachęcając do innowacyjnych „zielonych” inwestycji poprzez inicjowanie współpracy między sektorem publicznym i prywatnym.

Przeprowadzona analiza wykazała, że w obliczu zmian klimatycznych niezbędne jest rozwiązanie powiązanych ze sobą problemów i zaspokojenie potrzeb wynikających z konieczności zapewnienia efektywnej,    zasobooszczędnej i przyjaznej środowisku gospodarki.

Nowe plany, nowe cele

Przyspieszona industrializacja i wzrost liczby ludności w sposób szczególny zwiększają zapotrzebowanie gospodarki na bogactwa naturalne, a także wzmagają negatywny wpływ antropogeniczny na środowisko oraz powodują wzrost emisji gazów cieplarnianych.

Niski poziom efektywności energetycznej gospodarki, nieracjonalne zużycie zasobów naturalnych, zbyt wolne wdrażanie nowoczesnych technologii, słaby udział małych firm we wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań na rzecz rozwoju „zielonej” gospodarki utrudniają osiągnięcie priorytetowych celów i realizację zadań w zakresie zrównoważonego rozwoju kraju.

Brak długofalowej strategii nie pozwalał na podjęcie systemowych działań na rzecz wprowadzenia „zielonych” technologii i przejścia do „zielonej” gospodarki.

W celu zapewnienia realizacji zobowiązań Porozumienia paryskiego (Paryż, 12 grudnia 2015 r.) oraz stopniowego przechodzenia Uzbekistanu na „zieloną” gospodarkę określono główne zadania w tym obszarze:

• zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki i racjonalnego zużycia zasobów naturalnych poprzez modernizację technologiczną i rozwój mechanizmów finansowych;
• włączenie do priorytetowych obszarów inwestycji publicznych i wydatkowania „zielonych” kryteriów, opartych na zaawansowanych standardach międzynarodowych;
•  pomoc w realizacji projektów pilotażowych w obszarach przejścia do „zielonej” gospodarki poprzez rozwój zachęt państwowych, partnerstwa publiczno-prywatnego oraz wzmocnienia współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi;
• rozwój systemu szkoleń i przekształcenia kadr związanych z rynkiem pracy w „zielonej” gospodarce poprzez stymulowanie inwestycji w sektorze edukacji, wzmocnienie współpracy z wiodącymi zagranicznymi instytucjami edukacyjnymi i ośrodkami naukowo-badawczymi;
• podjęcie działań w celu złagodzenia negatywnego wpływu kryzysu ekologicznego w regionie Morza Aralskiego;
• wzmocnienie współpracy międzynarodowej w obszarze „zielonej” gospodarki, w tym poprzez zawieranie umów dwustronnych i wielostronnych.

W związku z tym rząd Uzbekistanu zatwierdził Strategię przejścia Republiki Uzbekistanu na „zieloną” gospodarkę na lata 2019–2030, w której określono priorytetowe obszary jej realizacji:

• poprawa efektywności energetycznej podstawowych sektorów gospodarki; 
• dywersyfikacja zużycia energii i rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii; 
• adaptacja i łagodzenie skutków zmian klimatu, zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i zachowanie naturalnych ekosystemów; 
• opracowanie mechanizmów finansowych i niefinansowych wspierających „zieloną” gospodarkę.

Priorytety i założenia

Zadania, które zostały ustalone jako priorytetowe w celu osiągnięcia założeń Strategii, to: zwiększenie efektywności energetycznej podstawowych sektorów gospodarki, dywersyfikacja zużycia surowców energetycznych oraz rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, adaptacja i łagodzenie skutków zmian klimatu, zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i zachowanie naturalnych ekosystemów, rozwój mechanizmów finansowych i niefinansowych wspierających „zieloną” gospodarkę.

Wskaźniki docelowe realizacji Strategii przewidują: 

• redukcję jednostkowych emisji gazów cieplarnianych na jednostkę produktu krajowego brutto o 10 proc. w stosunku do poziomu z 2010 r.; 
• podwojenie wskaźnika efektywności energetycznej i zmniejszenie emisyjności produktu krajowego brutto; 
• dalszy rozwój odnawialnych źródeł energii, zwiększenie ich udziału do ponad 25 proc. całkowitej produkcji energii elektrycznej;
• zapewnienie dostępu do nowoczesnych, niedrogich i niezawodnych dostaw energii dla 100 proc. ludności i sektorów gospodarki; 
• unowocześnianie infrastruktury przedsiębiorstw przemysłowych, zapewnienie ich trwałości poprzez zwiększenie efektywności energetycznej o co najmniej 20 proc. oraz szersze stosowanie czystych i przyjaznych środowisku technologii i procesów przemysłowych;
• rozszerzenie produkcji i wykorzystania paliw silnikowych oraz zwiększenie liczby pojazdów o zwiększonej efektywności energetycznej i przyjaznych dla środowiska, a także rozwój transportu elektrycznego; 
• znaczny wzrost efektywności wykorzystania wody we wszystkich sektorach gospodarki, wprowadzenie technologii nawadniania kroplowego na powierzchni do 1 mln ha oraz wzrost wydajności do 20–40 proc. uprawianych na nich roślin; 
• uzyskanie na terenie całego kraju stanu bez degradacji gleby; 
• wzrost do 20–25 proc. średniej wydajności produkcji głównych rodzajów produktów rolno-spożywczych.

Kraj słońca wiatru

Uzbekistan ma dość wysoki potencjał do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, z czego około 97 proc. zapewnia energia słoneczna. Energia ze słońca pozwala obecnie na uzyskanie od 525 do 760 mld kWh. Wynika to z faktu, że liczba dni słonecznych w roku wynosi 320, a czas aktywnego nasłonecznienia to średnio 3 tys. godzin.
Jeśli zaś chodzi o energetykę wiatrową w Uzbekistanie, to jej prognozowane możliwości pozwalają na umieszczenie instalacji o mocy ponad 500 GW, czyli 30 razy większej niż cały istniejący system energetyczny.

Pomyślna realizacja opisanej Strategii przyczyni się do poprawy zarządzania w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej gospodarki, racjonalnego zużycia i ochrony zasobów naturalnych, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zapewnienia dostępu do zielonej energii oraz odporności klimatycznej. 
 

Prezydent Republiki Uzbekistanu w ramach narodowego projektu „Jashil Makon” („Zielona Przestrzeń”) postawił pilne zadanie posadzenia 200 mln drzew i krzewów rocznie oraz zwiększenia zazieleniania miast z obecnych 8 proc. do 30 proc.

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) aktywnie angażuje się w zazielenianie Uzbekistanu, co jest zgodne z celami i zadaniami krajowego programu „Yashil Makon”. Program przewiduje sadzenie drzew w gospodarstwach domowych, na ulicach, w mahalach i wsiach, miastach, przy drogach i polach, uprawę krzewów odpowiadających klimatowi regionu, nawadnianie i odpowiednią ich pielęgnację. Głównym celem jest poprawa warunków środowiskowych i jakości powietrza.
Ogólnonarodowy projekt „Yashil Makon” nie będzie ograniczony do jednego roku. Jego rezultat powinien być widoczny w każdej mahalli, a praca powinna być wykonana rzetelnie.

Projekt ruszył w listopadzie 2021 r, a plan zakłada zasadzenie 200 mln drzew rocznie. W listopadzie ogłoszono „40 dni pilnej pracy”, podczas których w kraju zasadzono 85 mln sadzonek. Wiosną 2022 r. planowane jest posadzenie kolejnych 125 mln drzew.

W 2022 r. wydarzenia w ramach Zielonego Roku rozpoczną się 1 marca. Zwrócono uwagę na znaczenie doboru sadzonek odpowiednich do klimatu każdego regionu, niewymagających wody, polecono zwiększyć liczbę szkółek do ich wyhodowania.

Państwowa Komisja Leśnictwa otrzymała polecenie nieodpłatnego przekazania ludności 10 mln sadzonek drzew owocowych i ozdobnych. Komisja Dróg Samochodowych musi zorganizować nasadzenia ochronne wzdłuż dróg o znaczeniu międzynarodowym i krajowym. 

Odpowiedzialne resorty otrzymały polecenie zorganizowania pracy mobilnych patroli środowiskowych we wszystkich regionach i miastach.

Artykuł sponsorowany