- Wiele razy zastanawiałem się co takiego jest w Polsce i w naszym narodzie, że nasi sąsiedzi bez względu na system rządów i bez względu na epokę są gotowi na nią napaść, ponad dzielącymi ich różnicami dążyć do tego, żeby niepodległa Polska przestała istnieć - powiedział w rozmowie z Polską Agencją Prasową dr Jarosław Szarek, historyk, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.
- Wiele razy zastanawiałem się co takiego jest w Polsce i w naszym narodzie, że nasi sąsiedzi bez względu na system rządów i bez względu na epokę są gotowi na nią napaść, ponad dzielącymi ich różnicami dążyć do tego, żeby niepodległa Polska przestała istnieć. Tak było przecież w XVIII wieku i tak było w 1939 roku, kiedy na naszych przodków i na ich państwo wydano bezwzględny wyrok śmierci
- zastanawiał się szef IPN, dr Jarosław Szarek w rozmowie z Polską Agencją Prasową. Jako odpowiedź wskazał "polskie umiłowanie wolności".
- Obrona wartości cywilizacji łacińskiej, związanej z takimi filarami jak chrześcijaństwo czy dziedzictwo starożytnych Greków i Rzymian. Takiej Polski - wolnej i związanej z europejskim dziedzictwem
- miało nie być - dodał.
Dr Szarek podkreślił, że pomimo ogromnego ciosu, jakim była dla młodej, odrodzonej ojczyzny agresja niemiecka i sowiecka, Polacy nie poddali się.
- I nagle jesienią 1939 roku nasza ojczyzna przestaje istnieć. To był ogromny cios, a wkrótce także kolejna niewola, niesłychanie krwawa okupacja. (...) Ale proszę zwrócić uwagę, że mimo to Polacy nie poddają się, natychmiast, można powiedzieć spontanicznie, organizują się, tworzą Polskie Państwo Podziemne. Powstają dziesiątki organizacji, różnych formacji, które mają na celu tylko jedno - odzyskać suwerenne państwo
- tłumaczył.
Na pytanie, czy Polacy mogli uniknąć wrześniowej tragedii, prezes IPN odpowiedział:
- Moim zdaniem nie mogli, bo mieliśmy bardzo trudne położenie geopolityczne. Poza tym nie chcę oceniać, czy mogliśmy uniknąć tej klęski czy nie, ponieważ dzisiaj mamy wiedzę, której tamci ludzie nie mieli.
- Nie chcę wchodzić w dywagacje polityczne, ale na pewno to, co stało się w 1939 roku powinno być dla nas lekcją. Historia uczy nas, że żaden sojusz, który zawieraliśmy w przeszłości, nie był wystarczającą gwarancją, żeby Polskę obronić. (...) Przede wszystkim musimy budować silne państwo, a - pamiętając o doświadczeniach z historii - zawierać mądre sojusze
- dodał dr Jarosław Szarek.