Powojenne wywózki na Sybir – bez prawa powrotu
25 marca 1949 roku rozpoczęły się nakazane przez Józefa Stalina masowe deportacje tzw. wrogów ludu z republik nadbałtyckich ZSRS: terenów obecnej Estonii, Łotwy i Litwy. Celem operacji „Priboi” było złamanie oporu mieszkańców sowieckich republik i zmuszenie ich m.in. do udziału w kolektywizacji rolnictwa oraz do zaprzestania wspierania podziemia antykomunistycznego.
Do obozów pracy przymusowej na Syberii zostało wywiezionych około 95 000 osób, w tym około 32 000 Litwinów, 42 000 Łotyszy i 21 000 Estończyków. Dużą część z nich stanowiły kobiety i dzieci. Deportowani nie mieli prawa powrotu do swoich ojczyzn. Dopiero po śmierci Stalina część z nich otrzymała zgodę na powrót do domów. Wśród zesłańców było też wielu Polaków. Wszyscy oni trafili do obwodów: nowosybirskiego, omskiego, irkuckiego i do Kraju Krasnojarskiego. Na skutek operacji, w krótkim czasie w republikach nadbałtyckich indywidualne rolnictwo przestało istnieć, osłabł także ruch niepodległościowy.
Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał marcową deportację za zbrodnię przeciwko ludzkości. W rocznicę tych wydarzeń tysiące Estończyków zapala świece, by upamiętnić wywiezionych do obozów pracy i pomordowanych na Syberii.
Mając na względzie wspólne z Estonią doświadczenia w problematyce dekomunizacji przestrzeni publicznej, Biuro Współpracy Międzynarodowej IPN przygotowało materiał filmowy „Decommunization of Public Space”. Obala on nieprawdziwą narrację na temat działań dekomunizacyjnych Instytutu Pamięci Narodowej. Usuwając komunistyczne symbole z przestrzeni publicznej, IPN wypełnia misję, która wynika wprost z przepisów prawa zakazującego propagowania ideologii i systemów totalitarnych. Prezes Karol Nawrocki wskazuje na konieczność oczyszczenia przestrzeni publicznej z sowieckich obiektów propagandowych i innych reliktów obalonego ustroju nie tylko w Polsce, ale także we wszystkich krajach byłego bloku wschodniego, oraz upamiętnienia prawdziwych bohaterów walki o wolność.
Film dostępny na kanale IPNtv
https://www.youtube.com/watch?v=O_640eQzAhQ
Źródło: ipn.gov.pl
