„Kobieta Ryś” to próba odnalezienia prawdy o Józefinie Machay-Mikowej, a zarazem rodzaj śledztwa dziennikarskiego, subiektywnego poszukiwania niezwykłej kobiety z przeszłości przez drugą, współczesną kobietę. Józefina w czasie wojny była jednym z dowódców Tajnej Organizacji Wojskowej na terenie Krakowa i okolic. Organizowała szlaki przerzutowe i kurierskie wiodące przez Słowację na Węgry. Aresztowana wraz z mężem Emilem przez gestapo nie poddała się mimo tortur. Została zamordowana 14 października 1942 roku, po wielomiesięcznych, strasznych przesłuchaniach i mękach w Krakowie i Zakopanem. Nikogo nie wydała.
Mikowa to symbol połączenia kruchości, wrażliwości i delikatności kobiecej z nieprawdopodobną siłą charakteru, walecznością i żelazną odwagą. To przedziwne połączenie sprytu dzikiego kota z łagodnością i oddaniem drugiemu człowiekowi. Aktywistka społeczna wrażliwa na biedę i wykluczenie, niezłomna działaczka niepodległościowa, jednocześnie dowcipna i krytyczna, zadziorna, która w czasie wojny stała się twardym żołnierzem, konspiratorką i doskonałym przywódcą obdarzonym autorytetem i szacunkiem podwładnych.
Dokument jest próbą odpowiedzi na pytanie czy postać taka jak Mikowa, może przemawiać do współczesnych? Czy może wejść do popkultury, do świadomości młodych jak bohaterowie z filmów przygodowych i kreskówek? Czy w końcu może stać się autorytetem dla współczesnych, młodych kobiet?
Zapraszamy na film do TVP Historia – premiera 15 kwietnia, godz. 19.05, powtórka 26 kwietnia, godz. 11.05.
