Statek z epoki brązu wypełniony amforami
Firma Energean, zajmującą się gazem ziemnym, przeszukiwała dno Morza Śródziemnego w pobliżu Izraela. W pewnym momencie na ekranach pojawił się obraz, który zelektryzował załogę: na dnie morskim, na głębokości 1,8 kilometra, leżało dziesiątki amfor na wpół zakopanych w piasku. Na miejsce przypłynęli naukowcy z Izraelskiego Urzędu Starożytności, którzy wydobyli cenne obiekty z dna i przeprowadzili wstępne badania. Okazało się, że to kananejski statek handlowy – najstarsza znaleziona do tej pory jednostka z epoki brązu, czyli sprzed 3300-3400 lat.
Jacob Sharvit, szef oddziału morskiej Izraelskiego Urzędu Starożytności, napisał w oświadczeniu:
Wydaje się, że statek zatonął nagle z powodu burzy, albo podczas ataku piratów. Jest to pierwszy i najstarszy statek odkryty na Morzu Śródziemnym, dziewięćdziesiąt kilometrów od najbliższego brzegu. To znalezisko pokazuje umiejętności nawigacyjne starożytnych marynarzy, zdolnych do przemierzania morza bez kontaktu wzrokowego z wybrzeżem. Do nawigacji prawdopodobnie używali obserwacji ciał niebieskich, kątów padania promieni słonecznych oraz układu gwiazd.
Statek kananejski miał około 12-14 metrów długości i był zaprojektowany do transportu stosunkowo tanich i masowo produkowanych produktów, takich jak olej, wino i inne towary rolne. Przewoził setki amfor. Jeden z dyrektorów firmy Energean, dr. Karnit Bahartan, tak opowiadał o momencie odkrycia:
Zobaczyliśmy niezwykły widok – dużą liczbę amfor na dnie morza. Ale to odkrycie okazało się bardziej sensacyjne niż wszystko, co mogliśmy sobie wyobrazić.
Energean oddał do dyspozycji badaczy załogę jednostki, by pomóc w podniesieniu artefaktów. Korzystając ze statku „Energean Star”, wyposażonego do prac głębinowych, zespół zaplanował unikalną operację, budując specjalne narzędzie do wydobywania amfor. Na razie podniesiono pierwszą warstwę, druga jest zakopana nieco głębiej, wygląda na to że znajdują się tam również resztki drewnianych belek. Sharvit podkreślił znaczenie historyczne znaleziska:
Znalezienie takiej ilości amfor na jednym statku świadczy o znaczących powiązaniach handlowych między ich krajem pochodzenia a starożytnymi ziemiami Bliskiego Wschodu na wybrzeżu Morza Śródziemnego.
Odkrycie tego starożytnego wraku statku jest przełomowym momentem w badaniu starożytnej historii morskiej, ujawniającym nieznane wcześniej możliwości marynarzy z epoki brązu i rzucając światło na szlaki i powiązania handlowe epoki.
Źródło: ancient-origins.net; Israel Antiquities Authority
