Częstotliwość fal radiowych stosowanych w mediach jest na tyle niska, że może zakłócać zdolność ptaków do korzystania z pola magnetycznego Ziemi w celu nawigacji. Nowe badania opublikowane w czasopiśmie „Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) wyjaśniają, w jaki sposób elektrosmog – czyli elektromagnetyczne fale radiowe emitowane przez telewizję, radio oraz CB radio mogą wpływać na zdolność ptaków do orientacji przy wykorzystaniu ich magnetycznego zmysłu.
Badacze, w tym profesorowie Henrik Mouritsen z Carl von Ossietzky-Universität Oldenburg w Niemczech i Peter Hore z University of Oxford w Wielkiej Brytanii, już w 2014 roku wykazali, że elektrosmog generowany przez fale radiowe AM (amplitudowo-modulowane), takie jak te wytwarzane przez urządzenia elektryczne w gospodarstwach domowych, może zakłócać zdolność ptaków wędrownych do korzystania z pola magnetycznego Ziemi w celu orientacji, co nazywane jest magnetorecepcją.
Teraz naukowcy postanowili określić, które konkretne częstotliwości radiowe mogą zakłócać zdolność ptaków do orientacji. Wcześniejsze badania sugerowały, że "częstotliwość odcięcia", czyli taka, powyżej której fale radiowe przestają wpływać na ptaki, może znajdować się w bardzo wysokim zakresie częstotliwości bardzo wysokich (VHF), wynosząc od 120 do 220 megaherców (MHz).
W najnowszym eksperymencie naukowcy przeprowadzili badania behawioralne na ptakach, konkretnie na pokrzewkach czarnołbistych (Sylvia atricapilla), wykorzystując różne pasma częstotliwości. Wcześniejsze eksperymenty z roku 2022 wykazały, że fale radiowe o częstotliwości od 75 do 85 megaherców mogą zakłócać zdolność ptaków do orientacji, zwłaszcza tych, które migrują na średnie i dalekie dystanse.
Nowe badania potwierdziły te ustalenia. Zakłócenia orientacji ptaków mogą być spowodowane przez częstotliwości wykorzystywane do emisji programów radiowych i telewizyjnych, a także przez popularne zwłaszcza wśród kierowców CB radio. Jednak fale stosowane w sieciach komunikacji mobilnej wykorzystują częstotliwości zbyt wysokie, aby wpłynąć na ptaki i zakłócić ich zmysł orientacji.
To odkrycie potwierdza teorię, że „kompas magnetyczny” ptaków opiera się na mechanizmach kwantowo-mechanicznych, zwłaszcza na mechanizmach par rodnikowych. Słaby elektrosmog, który jest nieszkodliwy dla ludzi, może wpływać na te złożone procesy fizyczno-kwantowe, które zachodzą w komórkach siatkówki oczu ptaków wędrownych i umożliwiają im nawigację przy wykorzystaniu słabego pola magnetycznego Ziemi.
Nasze eksperymenty, w połączeniu ze szczegółowymi przewidywaniami teoretycznymi, dostarczają mocnych dowodów, że magnetoreceptor ptaków wędrownych opiera się na parze rodników zawierających flawinę, a nie na zupełnie innym rodzaju receptora, na przykład opartym na nanocząstkach magnetycznych.
W wyniku badań naukowców udało się dokładnie określić, że częstotliwość odcięcia wynosi 116 megaherców. Oznacza to, że fale radiowe o częstotliwości powyżej tej granicy mają minimalny lub żaden wpływ na zdolność ptaków do orientacji przy użyciu pola magnetycznego.
Podsumowanie:
Nowe badania wykazały, że fale radiowe o częstotliwościach od 75 do 85 MHz mogą zakłócać zmysł magnetyczny ptaków wędrownych. Fale radiowe o wyższych częstotliwościach, w tym fale stosowane w sieciach komórkowych, nie mają wpływu na orientację ptaków.
Naukowcy uważają, że dzięki dokładniejszemu zrozumieniu zjawiska magnetorecepcji można by lepiej chronić ptaki wędrowne przed dezorientującym promieniowaniem elektromagnetycznym.