Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... rybitwie popielatej?

W Polsce rybitwa popielata dawniej gnieździła się sporadycznie i nieregularnie w Zatoce Gdańskiej, na Zalewie Wiślanym i na jeziorach przymorskich Łebsko i Gardno – najwyżej kilkanaście par. Ostatni lęg na terenie kraju odnotowano w 1983. Regularnie, lecz bardzo nielicznie na przelotach na wybrzeżu, tylko wyjątkowo spotykana w głębi lądu.

Północne populacje z Europy, przelatując wzdłuż jej zachodnich wybrzeży, spotykają ptaki z południowego wschodu Ameryki Północnej. Obie grupy lecą dalej wzdłuż zachodnich wybrzeży Afryki, docierając do Przylądka Dobrej Nadziei (niektóre populacje do Chile). Następnie zmierzają na Antarktydę, gdzie kończą swą podróż. W ten sposób przemierzają ogromne dystanse, co powiększa jeszcze okrążenie całej Antarktydy w ciągu roku lub dwóch.

Rybitwa popielata odbywa lęgi na obszarze okołobiegunowym, ma globalnie płynny zasięg występowania. Można ją spotkać w regionach przybrzeżnych w chłodniejszym umiarkowanym klimacie części Ameryki Północnej i Eurazji podczas lata na półkuli północnej. Podczas lata na południu można znaleźć rybitwę na morzu, aż do północnego krańca obszaru występowania lodu antarktycznego.

Dane pozyskane z badania wędrówek tych ptaków morskich wskazują, że odległość podróży może wynieść w przybliżeniu 96 000 km; z lęgowisk na Wyspach Farne, u wybrzeży Northumberland, do zimowisk na Antarktydzie.

Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu godowym wierzch głowy i końcówki skrzydeł czarne, tułów i skrzydła szare, boki głowy i szyi, kuper i ogon białe. Dziób i nogi całe czerwone. Szyja, pierś i brzuch popielate. W upierzeniu spoczynkowym spód ciała i czoło bieleją, a dziób i nogi stają się czarne. Stojący ptak ma znacznie wystający ogon poza skrzydła. Najdłuższa lotka dłoniowa opatrzona jest podłużnym pasem o szerokości do 2 mm (u rybitwy rzecznej ma 4–5 mm). Osobniki młodociane podobne do dorosłych w upierzeniu spoczynkowym, jednak ich grzbiet i skrzydła pokrywają gęste, ciemne plamki. W Europie prawie nie widuje się jej w szacie spoczynkowej.

Rybitwa popielata przypomina bardzo rybitwę rzeczną (zwyczajną), od której jest nieco mniejsza, ma krótsze nogi, trochę krótszy dziób, szyję i skrzydła, ma za to dłuższy ogon. Skrajne sterówki ogona są jaśniejsze i dłuższe. Czarne końcówki lotek tworzą wąski pas wyraźnie kontrastujący z białym spodem skrzydła, podczas gdy u rybitwy rzecznej pas ten jest sporo szerszy, ale mało kontrastujący z resztą skrzydła. Rybitwy popielate mają stosunkowo krótsze nogi niż inne gatunki rybitw. Wymiary średnie: długość ciała ok. 30–38 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 75–85 cm, masa ciała ok. 85–125 g.

Odgłosy są mniej skrzeczące niż mewy zwyczajnej, a bardziej przenikliwe niż mewy rzecznej i układają się w ciągłe „krii” lub „kirr”.

Kolonie na nieporośniętych piaszczystych i skalistych brzegach wód słonych i słodkich, słonych łąkach, wydmach oraz wyspach w pasie iglastych lasów tundry. Wyjątkowo mogą się gnieździć na jeziorach śródlądowych. Zimuje głównie na paku lodowym.

Rybitwy popielate zamieszkują na lodzie antarktycznym przez jedną trzecią cyklu rocznego.
Na lęgowiska wraca w kwietniu i maju. W czasie toków samce przynoszą do kolonii ryby, podarowując je różnym samicom. Dopiero jednak po dobraniu się w pary partner karmi regularnie swoją partnerkę.
Gniazdo to płytka jamka ubogo wysłana suchymi źdźbłami i kawałkami muszli. Tworzy wielkie kolonie liczące od kilku do kilkuset par.

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–lipcu 2–3 szare lub brunatne jaja w ciemne plamki.
Jaja wysiadywane są przez okres 22–27 dni głównie przez samicę, która w tym czasie jest karmiona przez samca (ten też czasem wysiaduje). Wszelkie ataki z powietrza i ziemi są odpierane przez przyszłych rodziców z lotu. Poza tym napastnika oblewają kałem. Młode w puchu są na grzebiecie usiane ciemnymi drobnymi plamkami. Pisklęta pierzą się w wieku 3–4 tygodni, lecz pozostają z rodzicami potem jeszcze przez miesiąc lub dwa. Młode rozchodzą się z rówieśnikami po całej kolonii. Mimo to, rodzice niosący pokarm, przeważnie małe ryby, mięczaki, skorupiaki i morskie owady, odnajdują je bez problemu. Dojrzałość płciową osiągają po 3–4 latach. W drogę na dalekie zimowiska wyruszają od końca lipca. Pierzą się na zimowiskach w październiku.

Pokarm ptaka to drobne ryby, a także bezkręgowce m.in. skorupiaki jak krewetki i kraby. Badanie polegające na analizie piór wskazuje, że głównym źródłem pożywienia jest kryl lub podobne skorupiaki. Podobnie jak rybitwa rzeczna polując zawisa nad wodą i atakuje ofiarę spadając na nią i nurkując. Na Morzu Wattowym zauważono, że unikają konkurencji ze strony rybitwy rzecznej i łapią ryby pływające przy powierzchni.

Szacowała liczebność światowej populacji na ponad 2 miliony osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej.

 

 

Źródło: niezalezna.pl

#Rybitwa popielata