Cząber - dawniej jedna z najsilniejszych przypraw
Cząber był jedną z najsilniejszych przypraw dostępnych dla Europejczyków, dopóki nie było w handlu tropikalnych przypraw takich jak czarny pieprz. Wykorzystywany był do celów kulinarnych już w starożytnej Grecji i Rzymie. Ma wyraźny i pikantny smak zbliżony do tymianku oraz majeranku, w połączeniu z tymiankiem służył do doprawiania zup, mięs i farszów. Uważano go też za afrodyzjak.
Cząber to roślina z rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 38–50 gatunków. Występują one w basenie Morza Śródziemnego (w tym 12 gatunków w Europie) oraz w południowo-zachodniej Azji, sięgając na wschodzie po Iran.
Rośliny te zasiedlają miejsca suche i słoneczne, w tym także klify nadmorskie. Aromatyczne liście używane są jako przyprawy, w szczególności wykorzystuje się w tym zakresie cząber ogrodowy zwanym letnim (Satureja hortensis), w mniejszym stopniu cząber górski zwanym zimowym (Satureja montana).
Wyrazista pikanteria cząbru dodaje przyjemny smaczny element do stosunkowo łagodnych potraw, bez przytłaczania ich. Klasyczne mieszanki, czy też tradycyjny bukiet przypraw do zapiekanek, często będą zawierały cząber. Stanowi on także doskonałe uzupełnienie dań z jajek, czy to posiekany drobno i dodany do jajecznicy lub omletu, czy też użyty do dekoracji razem z pietruszką.
Fasola, soczewica i groch, w połączeniu z cząbrem, zyskują na smaku. Jego mocny aromat trzyma się dobrze w długo, wolno gotowanych potrawach, takich jak zupy i gulasze. Jeden ze składników cząbru naturalnie wspomaga proces trawienia roślin strączkowych.
Obecnie jest wykorzystywany przy przemysłowej produkcji salami. Sugeruje się, aby używać tego zioła jako przyprawy przy dietach bez soli, jako, że jego intensywny smak zdecydowanie uatrakcyjnia potrawy.
Cząber cechuje się niską kalorycznością i wysoką zawartością składników mineralnych i witamin. Jest bogaty w żelazo, wapń, magnez, miedź i cynk oraz witaminy z grupy B, głównie witaminę B6, a także witaminę C i witaminę A. Ponadto cząber zawiera garbniki, żywice, śluzy i olejki eteryczne.
Cząber od dawna uchodzi za środek tonizujący przewód pokarmowy i za silny środek antyseptyczny. Nawet dzisiaj, z powodu jego ostrych olejów, jest powszechnie stosowany w pastach do zębów i mydłach. Do substancji czynnych liścia cząbru należą olejki eteryczne oraz kwas taninowy. Zawartość taniny jest odpowiedzialna za ściągające właściwości cząbru, co czyni go popularnym środkiem na złagodzenie biegunki. Zioło to było także używane do płukania jamy ustnej przy bólu gardła. Cząber jest także pomocny w przypadkach niestrawności lub wzdęciach. Obecnie, cząber w medycynie najczęściej stosuje się przy leczeniu zapalenia przewodu pokarmowego.
Cząber jest bogaty w potas, który obniża ciśnienie tętnicze krwi. Jest również doskonałym źródłem żelaza, które jest głównym składnikiem hemoglobiny uczestniczącej w transporcie tlenu. Dzięki temu może wspomóc leczenie anemii.
Właściwości przeciwgrzybicze cząber zawdzięcza obecności karwakrolu, który wykazuje działanie hamujące na wzrost bakterii. Natomiast dzięki obecności tymolu, cząber zapobiega występowaniu zakażeń grzybiczych. Cząber jest bogaty w witaminę C i cynk, które wspomagają układ odpornościowy. Oprócz tego łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Zapobiega wzdęciom i biegunkom oraz redukuje objawy tych dolegliwości. Dodatkowo cząber pobudza wydzielanie soków trawiennych i wspomaga trawienie.
W niektórych kulturach ludowych cząber był wykorzystywany do zwiększania libido.
Źródło: niezalezna.pl
