Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... bąku?
Bąk zwyczajny, bąk (Botaurus stellaris) – gatunek dużego, przeważnie wędrownego ptaka wodnego z rodziny czaplowatych, zamieszkujący północną i środkową część Eurazji oraz Afrykę Południową. Zimuje na południu Eurazji i w Afryce. Przeloty w III–IV i IX–XI. W Polsce nielicznie lęgowy i sporadycznie zimujący nad wodami śródlądowymi.
Ptak wielkości czapli siwej. Brązowy, z ciemnymi i jasnymi plamkami, co zapewnia mu doskonały kamuflaż w trzcinach. Samica i samiec nie różnią się upierzeniem. Wierzch głowy, pióra czuciowe i bok szyi w dół od dzioba czarne. Wymiary średnie długość ciała ok. 70–80 cm; rozpiętość skrzydeł 125–135 cm; masa ciała ok. 1000–2000 g.
Zamieszkuje zbiorniki wodne z szerokimi szuwarami: naturalne jeziora, stawy hodowlane, glinianki, starorzecza, podmokłe trzcinowiska. Gdy jest zaniepokojony, przybiera charakterystyczną pozę z szyją pionowo wyciągniętą ku górze, co ma go jeszcze lepiej maskować w trzcinie. Postawę tę potrafią już wykonywać dwu- lub trzytygodniowe pisklęta. Wydaje charakterystyczne buczenie, które bardziej przypomina ryk wołu niż ptaka. Rzadko można go zobaczyć, bo zwykle schowany jest dobrze w trzcinach, dlatego długo szukano sposobu wydawania specyficznego głosu. Rzadko lata, ale jeśli wznosi się w powietrze to cicho jak sowa, z szyją wygiętą w literę S oraz szerokimi i zaokrąglonymi skrzydłami.
W szuwarach lub trzcinach, nie tworzy kolonii. Stanowi je sterta nieporządnie poukładanych kawałków trzcin opartych o dłuższe pędy.
Wyprowadza zazwyczaj jeden lęg w roku, w zniesieniu 3 do 6 oliwkowobrązowych jaj w kwietniu lub maju.
Wiele samców jest poligamicznych. Samce w okresie godowym wydają charakterystyczny głos przypominający ryk krowy, który wzmacniają używając przełyku jako rezonatora. Ten krótki słyszany jak czkawka odgłos kończy się dźwięcznym „prumb” powtarzanym 4–6 razy.
Jaja wysiadywane są przez okres 25–26 dni, w wysiadywaniu uczestniczą także samce, choć rzadko. Pisklęta opuszczają gniazdo po 4–5 tygodniach wychowywane głównie przez matkę. Są bardzo ruchliwe, dziobią wszystko w pobliżu gniazda. Po 2 tygodniach w razie niebezpieczeństwa opuszczają już gniazdo i chowają się w trzcinach. Samiec w tym czasie przebywa z dala od rodziny. Młode upierzone podobnie jak osobnik dorosły – na żółtym lub brązowym tle znajdują się ciemnobrązowe plamki.
Pożywienie ptaka to drobne ryby, płazy i inne zwierzęta wodne m.in. większe owady i ich larwy, na które poluje zazwyczaj w nocy.
W 2015 roku liczebność światowej populacji, mieściła się w przedziale około 115–340 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy.
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia.
W latach 2013–2018 krajowa populacja lęgowa liczyła 3300–4800 tokujących samców, a jej trend liczebności był spadkowy.
Zagrożeniami dla niego są melioracja rozlewisk i regulacja rzek na obszarach lęgowych oraz niszczenie trzcinowisk.
Źródło: niezalezna.pl
