Ciekawostki turystyczne: Beskid Wyspowy
Beskid Wyspowy to część Beskidów Zachodnich położona pomiędzy doliną Raby a Kotliną Sądecką. Charakterystyczną cechą tego regionu jest występowanie odosobnionych, pojedynczych szczytów, od czego pochodzi jego nazwa. Najwyższym szczytem jest Mogielica (1170 m).
Nazwa Beskid Wyspowy nawiązuje do wydarzenia z życia Kazimierza Sosnowskiego, który wraz z młodzieżą nocował na szczycie Ćwilina, rankiem zobaczyli morze mgieł, z którego jak wyspy wyłaniały się szczyty gór.
Beskid Wyspowy zajmuje powierzchnię ok. 1000 km². Cały obszar Beskidu Wyspowego położony jest w województwie małopolskim.
Charakterystyczną cechą Beskidu Wyspowego jest występowanie odosobnionych, sięgających do 1170 m n.p.m. szczytów, które niczym wyspy wznoszą się 400–500 m ponad typowo podgórskie zrównanie sfalowane łagodnymi wzgórzami. Wiele szczytów Beskidu Wyspowego wyróżnia się dużą wybitnością, stąd też wiele z nich znajduje się na liście najwybitniejszych szczytów Polski.
Najwyższe szczyty (wysokości n.p.m.): Mogielica 1170 m, Ćwilin 1072 m, Jasień 1052 m, Modyń 1029 m, Luboń Wielki 1022 m, Krzystonów 1012 m, Kiczora Kamienicka 1007 m, Wielki Wierch 1007 m, Śnieżnica 1007 m, Szczebel 977 m, Lubogoszcz 968 m, Łopień 951 m, Cichoń 925 m, Ostra 928 m, Jaworz 918 m, Hala 913 m, Sałasz Wschodni 909 m, Lubomir 904 m.
Ważniejsze przełęcze: Glisne, przełęcz Gruszowiec, Jaworzyce, przełęcz Ostra-Cichoń, przełęcz pod Kobylicą, Przysłopek, Przysłop Lubomierski, Przełęcz Rozdziele, Przełęcz Rydza-Śmigłego, przełęcz Słopnicka, Widoma, Wielkie Drogi, Wierzbanowska Przełęcz, Zasańska Przełęcz.
Do końca 2017 roku w Beskidzie Wyspowym opisano 75 obiektów jaskiniowych.
Charakterystyczną cechą Beskidu Wyspowego jest dość częste występowanie „morza mgieł” spowodowane inwersją temperatury, czyli w pewnych warunkach zamiast spadku temperatury wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. sytuacja jest odwrotna. Wtedy to właśnie odosobnione szczyty gór wyrastają z mgły zalegającej w dolinach jak wyspy na morzu.
W wyniku osadnictwa lasy zostały wycięte bądź wypalone na potrzeby rolnictwa, obecnie większość terenu pokrywają pola uprawne i obszary zabudowane. Większe zwarte kompleksy leśne ostały się dopiero powyżej wysokości 700–800 m n.p.m., ale i one zostały przeobrażone w wyniku gospodarki człowieka, często rabunkowej.
Z większych ssaków w lasach występuje jeleń, sarna, borsuk, dzik, okresowo zaglądają wilki. Najlepiej zachowane fragmenty przyrody objęte zostały ochroną rezerwatową.
Kultura miejscowej ludności stanowi mieszankę kultur ludowych pochodzących z różnych krajów Europy. Pewną rolę w zasiedlaniu terenu Beskidu Wyspowego odegrali Wołosi, którzy przyprowadzili ze sobą owce i przynieśli tutaj z południa Europy kulturę pasterską przejętą potem przez miejscową ludność. Wypasano na wyrąbanych bądź wypalonych polanach, a także w lesie. Pasterstwo, które utraciło obecnie swoje znaczenie, dawniej przez kilka wieków było jednym ze źródeł ekonomicznego bytu ludności tych terenów.
W pierwszych wiekach powstawania państwa polskiego istniały już niewielkie drewniane grody, ich resztki odkryto m.in. w Limanowej, w Męcinie, w Słupi, Szyku, w Kasinie Wielkiej. Jednak w owym czasie były to tylko niewielkie osady w nieprzebytej puszczy, która aż do XIV w. pokrywała całe Karpaty i stanowiła wraz z Tatrami naturalną zaporę chroniącą od najazdów z bardziej zaludnionego południa Europy. Do XIII w. utrzymało się grodzisko na szczycie góry Grodzisko, spalone zostało przez Tatarów. Pierwsi osadnicy osadzali się w dolinach rzek, stopniowo wycinając bądź wypalając las pod pola uprawne. Dużą rolę w osadnictwie odegrało założone w 1. połowie XIII w. opactwo cystersów w Szczyrzycu. Największe nasilenie kolonizacji miało miejsce za czasów Kazimierza Wielkiego. W XV w. z południa Europy przybyli Wołosi, tworząc rozległe hale na grzbietach gór, w tym też okresie zaczęły powstawać szlacheckie folwarki.
W drugiej połowie XIX w. wszystkie nadające się do tego celu stoki gór zostały już zamienione na pola uprawne; zalesienie terenu było wówczas nawet mniejsze niż obecnie.
W czasie I wojny światowej okolice Limanowej były obszarem zażartych walk wojsk niemieckich i austriackich z rosyjskimi. Pamiątką po tych krwawych wydarzeniach są liczne cmentarze wojenne, m.in. na Jabłońcu i Golcowie, w Męcinie i Kasinie Wielkiej. Przez cały okres II wojny światowej w Beskidzie Wyspowym działał silny ruch oporu, głównie byli to partyzanci AK.
Góry Beskidu Wyspowego jeszcze dość rzadko odwiedzane są przez turystów. Ostatnio jednak gminy podejmują szereg działań promujących turystykę, przykładem może być choćby oddanie w 2008 wieży widokowej na Mogielicy, co znacznie zwiększyło liczbę turystów w tym rejonie. Do zwiększenia ruchu turystycznego w Beskidzie Wyspowym znacznie przyczyniła się organizowana od 2010 r. cykliczna akcja Odkryj Beskid Wyspowy.
W górach baza noclegowa jest uboga. Są tylko dwa z prawdziwego zdarzenia schroniska turystyczne: schronisko PTTK na Luboniu Wielkim i schronisko PTTK na Kudłaczach. Istnieje jeszcze Młodzieżowy Ośrodek Rekolekcyjny na Śnieżnicy i Baza Szkoleniowo-Wypoczynkowa „Lubogoszcz”, obydwa te ośrodki świadczą jednak usługi głównie dla wycieczek i grup zorganizowanych. W sezonie letnim działa baza namiotowa Polana Wały pod Krzystonowem.
Znacznie lepiej natomiast jest w dolinach. W licznych miejscowościach istnieją hotele, pensjonaty, motele, ośrodki wypoczynkowe i domy wczasowe, zajazdy, domy wycieczkowe, sanatoria i ośrodki sanatoryjno-wczasowe oraz liczna sieć gospodarstw agroturystycznych. Istnieje też ok. 10 ośrodków kempingowych i pól namiotowych.
Gęsta sieć wyznakowanych przez PTTK szlaków turystyki pieszej prowadzi przez wszystkie znaczniejsze szczyty, najdłuższym z nich jest znakowany czerwono Mały Szlak Beskidzki. Nie są one trudne technicznie, wymagają jednak pewnej kondycji fizycznej ze względu na wyspowy charakter tych gór: spore wysokości względne pomiędzy dnami dolin a szczytami i głębokie przełęcze pomiędzy szczytami. Istnieje też gęsta sieć znakowanych szlaków rowerowych. Mimo że stoki są dość strome, możliwy jest wjazd górskim rowerem niemal na wszystkie szczyty. Oprócz szlaków PTTK istnieją też ścieżki dydaktyczne. Dzięki stadninom istniejącym w wielu już miejscowościach panują też odpowiednie warunki dla rozwoju turystyki konnej. W zimie można uprawiać turystykę narciarską.
Źródło: niezalezna.pl
