Po 65 latach rodziny będą mogły pochować, zamordowanych przez komunistów, komandorów Marynarki Wojennej

Oficerowie ci w okresie międzywojennym służyli w Marynarce Wojennej. We wrześniu 1939 r. walczyli na Helu. W październiku po kapitulacji dostali się do niewoli niemieckiej. Od  wiosny 1940 r. do stycznia 1945 r. przebywali w oflagu II C Woldenberg. Po zakończeniu wojny powrócili do Polski i rozpoczęli służbę w odbudowywanej Marynarce Wojennej. Nie cieszyli się długo wolnością. Aresztowania zaczęły się we wrześniu 1950 r. i trwały do grudnia 1951 r. Śledztwo przeciwko oficerom prowadził Główny Zarząd Informacji WP, a także Zarząd Informacji Marynarki Wojennej, którym kierował kmdr Jerzy Szerszeń oraz doradca sowiecki kmdr por. Nikołaj Prystupa.

Kmdr Jerzy Staniewicz

Przesłuchania były niezwykle brutalne, co wiemy ze wspomnień komandorów Wojcieszka i Krzywca. Kmdr Wojcieszek całymi dniami trzymany był bez ruchu w jednej pozycji, pozwalano mu spać jedynie kilkanaście minut na dobę, jedzenie wydawano w ilościach minimalnych. 

Pod koniec miesiąca dolne kończyny, siedzenie, oczy, gardło, struny, głosowe, język, a przede wszystkim umysł przestały funkcjonować. Nogi nabrzmiałe od opuchlizny, nabrzmiałe gruczoły w gardle. Na siedzeniu odciski nie pozwalające siedzieć bez ruchu. Zmęczenie wzroku takie, że przed sobą widziałem nie istniejące w świecie przeźroczyste rośliny i walące się na mnie wszystko, co mnie otacza. W głowie szum, ucisk i takie ogłupienie, że na zrozumienie najprostszych zdań potrzebowałem czasu. Stać bez oparcia nie mogłem, gdyż prądy bezsenności zwalały mnie z nóg. Stale zapadałem w halucynacje i przemijające początki obłąkania.

Nie inaczej przesłuchania i swój stan opisywał kmdr ppor. Krzywiec: 

W okresie najcięższym w moim życiu, będąc zupełnie załamanym, wyniszczonym moralnie i fizycznie utraciłem wiarę w sprawiedliwość, praworządność, uczciwość; w ogóle ludzi i samego siebie. Zostałem doprowadzony do stanu skrajnego upodlenia, skoro zeznawałem na innych i samego siebie same kłamstwa, bzdury sugerowane, perfidnie mi podpowiadane w czasie śledztwa. (...) Pod naciskiem władz śledczych powstawała historia, która nigdy nie miała miejsca.

Do żadnych przestępstw nie przyznał się w śledztwie kmdr por. Kasperski, pomimo tego, iż był on przesłuchiwany w szczególnie okrutny sposób.

Kmdr Stanisław Mieszkowski

Kiedy tortur zaprzestawano, oskarżeni odwoływali swoje zeznania. Wówczas wszystko zaczynało się od nowa. Szczególnie brutalni, według zatrzymanych oficerów Marynarki Wojennej, byli szef sekcji śledczej mjr Eugeniusz Niedzielin oraz kpt. Mikołaj Kulik.

Proces rozpoczął się 15 lipca 1952 r. przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie, rozprawie przewodniczył płk Piotr Parzeniecki. W trakcie procesu zeznania złożone w śledztwie odwołał kmdr Wojcieszek, mówiąc, iż były one składane w stanie fizycznego, nerwowego i psychicznego wycieńczenia. Do zarzucanych mu czynów nie przyznał się również kmdr por. Kasperski.

Kmdr Zbigniew Przybyszewski

21 lipca 1952 r. wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego kmdr Marian Wojcieszek, kmdr por. Zbigniew Przybyszewski, kmdr Stanisław Mieszkowski, kmdr por. Robert Kasperski i kmdr Jerzy Staniewicz skazani zostali karę śmierci. Kmdr ppor. Wacław Krzywiec i kmdr por. Kazimierz Kraszewski na karę dożywotniego więzienia.

Prezydent Bolesław Bierut 19 listopada 1952 r. zamienił kmdr por. Kasperskiemu i kmdr Wojcieszkowi karę śmierci na dożywotnie więzienie, natomiast nie skorzystał z prawa łaski wobec pozostałych skazanych, którzy zostali straceni w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie – kmdr Staniewcz 12 grudnia 1952 r., a kmdr por. Przybyszewski i kmdr Mieszkowski 16 grudnia.

Miejsce pochówku trzech zamordowanych oficerów nie było znane. Ich szczątki zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka w 2013 r. na tzw. Łączce – w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. 24 kwietnia 1956 r. Najwyższy Sąd Wojskowy uchylił wyrok z 21 lipca 1952 r., a 26 kwietnia sprawa została umorzona z braku jakichkolwiek dowodów winy.

Dziś po uroczystościach na Helu, trumny Komandorów zostaną przetransportowane na okręty Marynarki Wojennej, którymi przepłyną do Gdyni. Następnie kondukt pogrzebowy przejdzie do kościoła Marynarki Wojennej pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Gdyni-Oksywiu, gdzie odbędzie się czuwanie. 
Jutro o godz. 10 rozpocznie się pogrzebowa Msza Św., z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.

Uroczysty pochówek odbędzie się w Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej. Śp. kmdr. Jerzy Staniewicz pośmiertnie otrzyma stopień kontradmirała.

 

 

Źródło: ipn.gov.pl, dzieje.pl

#Gdynia #mord #sądowy #pogrzeb Komandorów