Zaraz po wkroczeniu do Polski we wrześniu 1939 r. Niemcy rozpoczęli likwidację polskich elit na ziemiach wcielonych do III Rzeszy. W ramach „akcji Tannenberg” zamordowano najbardziej aktywnych przedstawicieli polskiego społeczeństwa: inteligencji, duchowieństwa, ziemiaństwa, urzędników państwowych, oficerów, powstańców śląskich i wielkopolskich, działaczy społecznych i politycznych. Na ziemiach wcielonych do III Rzeszy do końca 1939 r. zamordowano ponad 40 000 osób:
30.000 w Okręgu Gdańsk Prusy Zachodnie
10.000 w Kraju Warty
1.500 na Śląsku
1.000 w rejencji ciechanowskiej
Organizatorzy akcji „Zapal znicz pamięci” z Biura Edukacji Publicznej IPN w Poznaniu, Łodzi, Bydgoszczy, Katowicach i Gdańsku zachęcają, aby w swoich miejscowościach znajdować miejsca zagłady polskich elit i zapalić tam symboliczny znicz, aby upamiętnić ludzi zamordowanych podczas okupacji ziem polskich.
Symbolem losów obywateli polskich, którzy mieszkali na Pomorzu, Śląsku, ziemi łódzkiej i ciechanowskiej oraz w Wielkopolsce, jest w tym roku pięć postaci, zamordowanych przez Niemców jesienią 1939 r.:
Maria Jadwiga Kotowska, zakonnica i nauczycielka, zamordowana w lasach piaśnickich;
Leon Barciszewski, działacz polonijny w Niemczech, konsul RP, samorządowiec, rozstrzelany wraz z synem w Bydgoszczy, której był prezydentem;
Gerard Linke, nauczyciel i harcerz z Nekli, rozstrzelany w publicznej egzekucji w Kostrzynie;
Aleksander Margolis, łódzki lekarz i społecznik, działacz Bundu, który nie opuścił swoich pacjentów, zamordowany w podłódzkich lasach;
ppłk. Władysław Kiełbasa, zawodowy oficer, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, poległ podczas kampanii wrześniowej na Śląsku.
Więcej informacji o akcji „Zapal znicz pamięci” oraz wykaz miejsc kaźni w poszczególnych województwach można znaleźć na stronie IPN.
