Agencja zwróciła uwagę, że doniesienia o przygotowywaniu „niekonwencjonalnej” umowy pojawiły się w 2023 r., a następnie Rosja i Wietnam sfinalizowały i wdrożyły to porozumienie. Informacje na ten temat pojawiły się w wewnętrznym dokumencie strony wietnamskiej, do którego dotarła AP.
Opracowany mechanizm zakłada, że Wietnam, zamiast płacić za dostawy myśliwców czy czołgów poprzez transakcje w systemie międzynarodowym, spłaca zaciągnięty w Moskwie kredyt zbrojeniowy swoimi zyskami ze wspólnego przedsięwzięcia naftowego Ruswietpetro na Syberii.
Zyski strony wietnamskiej, przekraczające kwotę spłaty kredytu, są później przekazywane rosyjskiej państwowej spółce naftowo-gazowej Zarubieżnieft. Następnie, w Wietnamie, Zarubieżnieft przekazuje równowartość tej kwoty lokalnemu koncernowi Petrovietnam (PVN) za pośrednictwem swojej spółki zależnej, skutecznie zamykając tym samym cykl bez transgranicznego transferu pieniędzy.
Dyrektor generalny PVN, Le Ngoc Son, napisał w notatce z czerwca 2024 r., do której dotarła agencja AP, że „w kontekście nakładania przez USA i kraje zachodnie sankcji na Rosję, (...) ta metoda płatności jest uważana za stosunkowo poufną i odpowiednią, ponieważ pieniądze krążą tylko na terytorium Wietnamu i Rosji, a Wietnam nie musi martwić się o ryzyko objęcia (kraju) amerykańskim embargiem”.
Władze Rosji i Wietnamu nie odpowiedziały na nasze prośby o komentarz – powiadomiła AP. Również Departament Stanu USA odmówił komentarza na temat dokumentów lub metod płatności, mających na celu obejście amerykańskich sankcji.
Nie jest to typowe elastyczne finansowanie. Nie są to typowe postanowienia dotyczące kompensacji lub handlu kompensacyjnego – zauważył Evan Laksmana, kierujący programem badań nad bezpieczeństwem i obronnością w Azji Południowo-Wschodniej w brytyjskim think tanku International Institute for Strategic Studies (IISS). To jest coś na zupełnie innym poziomie – ocenił Laksmana.
Ekspert zwrócił uwagę, że Rosja uchodzi w Azji Południowo-Wschodniej za kraj „najbardziej elastyczny pod względem mechanizmów płatności”. Przypomniał, że np. w 2017 r. Moskwa zgodziła się dostarczyć Indonezji 11 myśliwców Su-35 w zamian za olej palmowy, kawę i inne towary.
