Obowiązkowa służba wojskowa została zniesiona w Niemczech w 2011 roku. Dobrowolnie do Bundeswehry mogą zgłaszać się osoby, które ukończyły 17 lat, posiadają obywatelstwo niemieckie i spełniają wymogi zdrowotne. Jednak liczba rekrutów jest niewystarczająca, stąd decyzja niemieckiego parlamentu o wprowadzeniu nowego modelu służby.
By sprostać wymaganiom NATO wzmocnić zdolności obronne kraju, armia kraju członkowskiego powinna liczyć ok. 260 tys. żołnierzy. Dodatkowo potrzebnych jest także ok. 200 tys. rezerwistów. By spełnić te wymogi każdy 18-letni mężczyzna będzie musiał zgłosić się na komisję wojskową.
Przepisy będą obowiązywały od 2027 roku. Służba nadal pozostanie dobrowolna, jednak jeżeli wymagana liczba rekrutów nie zostanie osiągnięta, może zostać wprowadzony tzw. pobór oparty na potrzebach. Będzie się on odbywał na drodze losowania, jeżeli nie znajdzie się odpowiednia liczba ochotników.
Dobrowolna służba i przeszkolenie we Francji
Nad podobnym ruchem zastanawiają się także rządzący w innych europejskich krajach, w których od dawna służba jest dobrowolna. We Francji od przyszłego roku będzie obowiązywał nowy model służby wojskowej. Prezydent Francji Emmanuel Macron zapowiedział, że w ramach programu będzie funkcjonowała dobrowolna 10-miesięczna służba wojskowa dla młodzieży w wieku 18-19 lat. W 2026 roku program ma objąć 3 tys. osób, a celem jest doprowadzenie tej liczby do 10 tysięcy w 2030 r.
Oznacza to, że osoby w wieku 18-19 lat będą stanowić 80 proc. wybranych do służby. Pozostałe 20 proc. zarezerwowano dla osób o bardziej specjalistycznym profilu (inżynierów, analityków danych, sanitariuszy). Będą one mogły odbyć służbę przed osiągnięciem 25. roku życia.
Włoski model zawodowej armii
We Włoszech obowiązkowy pobór do wojska został zawieszony w 2004 r., a od 2005 r. armia jest całkowicie zawodowa. W debacie publicznej regularnie powracają propozycje częściowego przywrócenia poboru, ale szybko znikają.
Telewizja RAI podała, że minister obrony Guido Crosetto powiedział na spotkaniu w Paryżu z francuską minister Catherine Vautrin, że planuje przedstawić projekt ustawy w sprawie ochotniczej, dobrowolnej służby wojskowej, zgodnie z podobnymi propozycjami we Francji i Niemczech. Zgodnie z tą propozycją powstałyby dodatkowe rezerwowe siły liczące 10 tys. osób, gotowe do działania w razie potrzeby.
Tutaj przeszkolenie jest obowiązkowe
W Szwecji rząd przywrócił obowiązkową służbę wojskową w 2017 r. w związku z zagrożeniem ze strony Rosji. Wcześniej obowiązek ten został zawieszony w 2010 r., gdy uznano, że w Europie panuje pokój, a armia może pozostać zawodowa. Wezwania do poboru otrzymują zarówno mężczyźni, jak i kobiety. W tym roku przeszkolonych zostanie ok. 8 tys. osób młodych osób, do 2028 r. liczba ta ma wzrosnąć do 12 tys. rocznie.
Szwedzkie siły zbrojne liczą obecnie ok. 26 tys. osób na etatach; większość z nich, 15,4 tys., stanowią żołnierze zawodowi, w tym 9,7 tys. oficerów. W wojsku pracuje również 10,5 tys. cywilów. Armia korzysta także z rezerwistów, zatrudnianych okresowo w razie ćwiczeń lub misji, a także z ponad 22 tys. ochotników Straży Domowej (wojsk obrony terytorialnej). Ten rodzaj służby cieszy się dużą popularnością po wybuchu pełnoskalowej rosyjskiej wojny na Ukrainie. Łącznie wojsko liczy w Szwecji ponad 56 tys. mężczyzn i kobiet.
Podobne kroki podjął Zagrzeb. Parlament Chorwacji przegłosował pod koniec października nowelizację ustawy o obronności, przywracającą obowiązkową służbę wojskową. Obejmie ona mężczyzn po ukończeniu 18. roku życia, a podstawowe szkolenie wojskowe (TVO) potrwa dwa miesiące. Władze przewidziały możliwość odmowy służby ze względu na przekonania religijne lub moralne - osoby te będą mogły wybrać trzymiesięczne szkolenie podstawowe w obronie cywilnej lub w jednostkach terenowych przez okres czterech miesięcy.
Wynagrodzenie za szkolenie wojskowe wyniesie 1100 euro miesięcznie, a za służbę cywilną będzie niższa, a jego wysokość będzie regulowana przepisami. Obowiązkowi poboru nie podlegają kobiety, które mogą jednak zgłosić się do wojska dobrowolnie.
Obowiązek wrócił dekadę temu
Litwa przywróciła obowiązkową służbę wojskową w 2015 r. w odpowiedzi na zagrożenie ze strony Rosji. Dotychczas obejmowała mężczyzn w wieku 18–23 lat i miała charakter selektywny. Rocznie pobór obejmował około 3,5–4 tys. osób. Szkolenie trwało dziewięć miesięcy.
Litewskie Siły Zbrojne poinformowały, że w 2026 r. do służby wojskowej na Litwie zostanie powołanych około 5 tys. osób. Pobór do wojska będzie trwał przez cały rok, od 2 stycznia do 31 grudnia, a programy i długość służby będą zróżnicowane.
Obecnie wojsko litewskie liczy około 20,5 tys. żołnierzy, w tym ok. 10,9 tys. zawodowych i 5,4 tys. członków Ochotniczych Sił Obrony Narodowej, a także poborowych obowiązkowej służby wojskowej.
Kraje NATO na tle Europy
W Czechach pobór do wojska został zniesiony w 2005 r. Armia jest w pełni zawodowa i liczy około 25 tys. żołnierzy. Funkcjonuje także aktywna rezerwa, która liczy około 5 tys. członków. Dowódcy armii nie są zadowoleni z naboru i mają nadzieję, że w 2030 r. armia zawodowa będzie liczyć 30 tys., a aktywna rezerwa - 10 tys. Obecne przepisy nie przewidują poboru do wojska poza stanami wyjątkowym i stanem wojny.
Na Słowacji poboru nie ma od 1 stycznia 2006 r., a armia jest w pełni zawodowa i liczy około 17 tys. żołnierzy. Obok aktywnej rezerwy w 2025 roku powstały Narodowe Siły Obronne, które mają wspierać regularną armię w sytuacji kryzysowej. Szkolenia trwają dwa tygodnie.
Węgry oficjalnie zawiesiły pobór do wojska w 2004 r. Armia jest w pełni zawodowa, służba wojskowa - dobrowolna, a pobór - możliwy jedynie w stanie wojny. Rząd premiera Viktora Orbana stanowczo sprzeciwia się przywróceniu obowiązkowej służby wojskowej i oskarża najważniejsze ugrupowanie opozycyjne, TISZĘ, o chęć jej przywrócenia, czemu partia ta zaprzecza. Opublikowane w drugiej połowie listopada badanie think tanku Szazadveg wykazało, że 80 proc. Węgrów sprzeciwia się przywróceniu poboru do wojska.
W Rumunii, której siły zbrojne liczą blisko 70 tys. żołnierzy zawodowych, do końca 2025 r. spodziewane jest wprowadzenie w życie rządowego projektu programu ochotniczej służby wojskowej. Wstrzymany w 2007 r. obowiązkowy pobór do wojska ma zostać zastąpiony czteromiesięcznym szkoleniem dla ochotników, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, w wieku 18-35 lat. W sumie podczas okresu szkolenia w jednostce wojskowej ochotnik miałby otrzymać równowartość 6000 euro.
W Hiszpanii rząd podkreśla przywiązanie do obecnego modelu, opartego na zawodowej służbie wojskowej; obowiązkowy pobór został w tym kraju zniesiony w 2001 r. W 2024 r. ministra obrony Margarita Robles powiedziała, że nie wierzy, aby „komukolwiek przyszła do głowy myśl o przywróceniu obowiązkowej służby wojskowej”. Sił zbrojne Hiszpanii liczą – razem z rezerwistami – około 150 tys. żołnierzy.
W Portugalii obowiązkowa służba wojskowa została zniesiona w 2004 r. Tamtejsze siły zbrojne opierają się na żołnierzach zawodowych, których obecnie jest prawie 25 tys. Wprawdzie istnieje możliwość odbycia rocznego szkolenia dla ochotników, ale zgłasza się na nie niewielu Portugalczyków. Obowiązkowe jest krótkie, trwające dzień szkolenie dotyczące wiedzy o armii. Obejmuje ono mężczyzn i kobiety w wieku 18-35 lat.
W Wielkiej Brytanii w czasach nowożytnych pobór do wojska wprowadzano dwukrotnie i w obu przypadkach przyczyną były wojny światowe. Pierwszy raz pobór wprowadzono w 1916 r. i obowiązywał on przez cztery lata. Ponownie taki krok podjęto we wrześniu 1939 r. Po zakończeniu II wojny światowej, ze względu na nadal napiętą sytuację na świecie, ówczesny laburzystowski rząd zdecydował się zachować pobór – od 1949 r. podlegali mu wszyscy zdrowi mężczyźni w wieku 17-21 lat, a służba wojskowa początkowo trwała półtora roku, a później dwa lata. Obowiązkową służbę wojskową zaczęto ograniczać od 1957 r. i ostatecznie zniesiono w 1960 r.
![Eksplozja w centrum Moskwy. Dwa dni temu, na tej samej ulicy, zginął rosyjski generał [WIDEO]](https://files.niezalezna.tech/images/upload/2025/12/24/n_b768b7cbf60eaf729ba87c8359d07e24614b568759f48533828909895ab3cd30_c.jpg?r=1,1)
