Czesława Kwoka to symbol najmłodszych ofiar niemieckiej agresji na Polskę. Poruszająca historia

11 kwietnia 1942 r. Niemcy przeprowadzili pierwszą deportację Żydów z Zamościa do niemieckich obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze. Kolejne akcje deportacyjne trwały od maja do sierpnia. Pierwszy akt tragicznego losu wysiedlonych rozgrywał się na przy ul. Orlicz-Dreszera na tzw. rampie buraczanej w okolicy stacji Zamość-Starówka. Przez lata ładowano tu buraki cukrowe, dostarczane do cukrowni "Klemensów" koło Zamościa. 18 października ostatnia grupa zamojskich Żydów licząca ok. czterech tysięcy osób została przeszła na piechotę do getta w Izbicy, lecz i oni trafili do komór gazowych Bełżca i Sobiboru. Historycy szacują, że z grupy zamojskich Żydów wojnę przeżyło ok. 50 osób.

Gdy dobiegła końca akcja deportacyjno-eksterminacyjna ludności żydowskiej, w nocy z 27 na 28 listopada 1942 r. Niemcy rozpoczęli wysiedlanie Polaków z dystryktu lubelskiego. Akcją zostały objęto powiaty biłgorajski, hrubieszowski, tomaszowski i zamojski. Na przełomie listopada i grudnia w Zamościu i Zwierzyńcu Niemcy zorganizowali obozy przejściowe dla ludności cywilnej. Było też kilka mniejszych obozów np. w Tarnogrodzie.

W obozach przejściowych selekcjonowano więźniów; część z nich trafiła do Rzeszy na przymusowe roboty w rolnictwie lub przemyśle. Innych kierowano do obozów koncentracyjnych, głównie do KL Auschwitz. Dzieci rozdzielano od rodziców. 

Droga do Auschwitz

10 grudnia 1942 r. z zamojskiej rampy przy ul. Orlicz-Dreszera wyruszył pierwszy transport Polaków-więźniów niemieckiego obozu przesiedleńczego w Zamościu do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau. Wśród nich było 318 kobiet i dziewcząt. 640 osób stłoczono w kilku krytych wagonach, które używano do przewozu koni, bydła lub towarów (tzw. wagonach bydlęcych). Brakowało wody i żywności, a na zewnątrz panował mróz. Do Auschwitz transport dotarł w nocy z 12 na 13 grudnia.

- Wśród deportowanych była grupa dzieci. Większość chłopców poddano szpilowaniu - zabójczym zastrzykom z fenolu dokonywanym przez niemieckich sanitariuszy z SS. W ich aktach zgonu najczęściej wpisywano "zapalenie płuc" jako przyczynę zgonu, czasem wpisywano nazwy innych chorób, które szalały w obozie. Komendantura obozu chciała stworzyć pozory, że więźniowie umierają głównie z przyczyn naturalnych i zataić swoje masowe zbrodnie. 17 grudnia 1942 r. Niemcy wykryli, że matki, by zachować je pod swoją opieką przebrały za dziewczynki dwóch chłopców Mieczysława Rycaja i Tadeusza Rycyka. Przenieśli ich na oddział męski i 21 stycznia 1943 r. zamordowali zastrzykami dosercowymi z fenolu

 - powiedziała historyk IPN Marta Gorajczyk-Woźniak.

Czesława Kwoka. Jej przypadek to symbol niemieckiego okrucieństwa

Najbardziej znaną młodocianą ofiarą niemieckich zbrodni popełnianych na deportowanych z Zamojszczyzny była urodzona 15 sierpnia 1928 r. Czesława Kwoka. Pochodziła z Wólki Złojeckiej. Do Auschwitz trafiła 13 grudnia 1942 r. wraz z pierwszym zamojskim transportem.

- Czesława Kwoka stała się symbolem najmłodszych najmłodszych ofiar deportacji zamordowanych w KL Auschwitz. Tam otrzymała numer obozowy 26 947. Zachowało się słynne zdjęcie obozowego fotografa Wilhelma Brasse. W 2018 r. brazylijska artystka Marina Amaral dokonała koloryzacji fotografii. Dzięki temu widzimy, że tuż przed wykonaniem fotografii została uderzona przez niemiecką nadzorczynię w twarz, z ust pociekła jej krew. Oczy miała zapłakane, a buzię posiniaczoną

 - wyjaśniła Gorajczyk-Woźniak, dodając, że na pokolorowanym zdjęciu widać tzw. "czerwony winkiel" - naszyte na obozowy pasiak oznaczenie więźniów politycznych. 12 marca 1943 r. niespełna 15-letnia więźniarka została zamordowana zastrzykiem fenolu przez sanitariusza SS. W jej akcie zgonu wpisano "zapalenie płuc”, jako przyczynę.

 

Źródło: niezalezna.pl, PAP

#Czesława Kwoka #Niemcy #IPN