Świadectwo pobytu w piekle niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady
W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, w Centralnym Przystanku Historia im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Warszawie odbyła się ceremonia wręczenia Pani Adzie Krystynie Willenberg, ocalałej z Holokaustu, złotego medalu Reipublicae Memoriae Meritum. Wydarzeniu towarzyszyła dyskusja oraz wernisaż nowej odsłony wystawy „Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga”.
Podczas uroczystości wręczenia złotego medalu Reipublicae Memoriae Meritum, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Karol Polejowski przybliżył historię Samuela Willenberga oraz podkreślił, że:
5 lat temu Biuro Współpracy Międzynarodowej, korzystając z zaufania, jakim obdarzyła nas Ada Krystyna Willenberg, sprowadziło do Polski rzeźby, które są świadectwem, pozostawionym po sobie przez Samuela Willenberga. Świadectwem pobytu w piekle niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady, zorganizowanego tylko z jedną myślą – aby dokonać eksterminacji Żydów, obywateli II RP.
Medalem Reipublicae Memoriae Meritum Instytut Pamięci Narodowej honoruje tych, którzy działają na rzecz trwałego upamiętniania wydarzeń i postaci w historii Narodu Polskiego w latach 1917–1990 oraz wspierają IPN w działalności edukacyjnej, naukowej i wydawniczej. Uhonorowana odznaczeniem Ada Willenberg, kontynuuje dzieło swojego męża Samulea w imię zachowania pamięci o Zagładzie, zwłaszcza wśród młodych pokoleń.
Przeżyła dzięki pomocy Polaków
Krystyna (Ada) Willenberg z d. Lubelczyk urodziła się w 1929 roku w Warszawie w Dzielnicy Północnej, przy ul. Franciszkańskiej, w rodzinie żydowskiej. Podczas wojny znalazła się w getcie warszawskim, z którego uciekła na stronę aryjską dzięki pomocy rodziny w 1942 roku. Pod fałszywym nazwiskiem przetrwała w domu u rodziny Heleny Majewskiej. Męża Samuela Willenberga, więźnia obozu śmierci w Treblince, uczestnika buntu oraz późniejszego autora cyklu rzeźb ukazujących grozę Zagłady, poznała w Łodzi w 1946 roku. Pobrali się w 1948 roku i w 1950 roku razem wyemigrowali do Izraela. Krystyna Willenberg jest autorką książki Skok do życia opisującej jej wspomnienia z czasów wojny. Z wielkim oddaniem towarzyszyła mężowi w jego działalności edukacyjnej, a obecnie kontynuuje to dzieło. Jest znaną postacią w polskim życiu społecznym i politycznym, m.in. działa na rzecz budowy pawilonu edukacyjnego Muzeum Treblinka, gdzie zgodnie z ostatnią wolą Samuela Willenberga miałyby stanąć jego rzeźby.
Wspólnota pamięci
Ada Willenberg pozostaje wielkim autorytetem dla wielu środowisk w Polsce i Izraelu, swoją obecnością i niezwykłą charyzmą budując mosty porozumienia ponad podziałami. W ceremonii wręczenia Medalu Reipublicae Memoriae Meritum wzięli udział m.in. ambasador Argentyny w Polsce Alicia Irene Falkowski oraz ambasador Izraela w Polsce dr Yacov Livne. W dyskusji prowadzonej przez red. Krzysztofa Świątka uczestniczyli: Ada Willenberg, zastępca prezesa IPN dr hab. Karol Polejowski, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Adam Siwek oraz dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej IPN Agnieszka Jędrzak. Rozmawiano m.in. o tym, w jaki sposób rzeczy materialne, dzieła sztuki, upamiętnienia przyczyniają się do budowania wspólnoty pamięci, a także o roli bezpośrednich relacji świadków czy też stworzonych przez nich dzieł w kształtowaniu świadomości zwłaszcza najmłodszych pokoleń.
Uczestnicy dyskusji rozważali ponadto takie kwestie, jak znaczenie przekazu i działalności powojennej Samuela Willenberga dla współczesnego dialogu polsko-żydowskiego, którego Samuel Willenberg wraz z żoną byli wielkimi orędownikami. Jakie przesłanie niesie życie tego żołnierza kampanii polskiej, uczestnika buntu w Treblince i walk w Powstaniu Warszawskim dla budowania współczesnych i przyszłych relacji polsko-żydowskich?
Dr hab. Karol Polejowski podzielił się swoimi refleksjami nad nie tylko moralnym, ale i historycznym znaczeniem wspomnianego zrywu więźniów, który miał miejsce 2 sierpnia 1943 roku. Rozmówcy pochylili się także nad wyzwaniami, jakie pociąga za sobą współczesna edukacja historyczna. Na bazie osobistych doświadczeń oraz obserwacji odpowiedzieli na pytanie, co postrzegają jako największą trudność, a co, z kolei, niesie nadzieję, że wiedza o Holokauście i zbrodniach niemieckich w XX wieku przetrwa jako ważna lekcja o istocie zła w świadomości kolejnych pokoleń.
Na zakończenie spotkania Ada Willenberg oprowadziła uczestników wydarzenia po wystawie „Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga”. Ekspozycja zaprezentowana w Centralnym Przystanku Historia IPN jest nową odsłoną wystawy, opracowaną z myślą o szkołach i mniejszych ośrodkach edukacyjnych, którą w ramach możliwości można łączyć z wybranymi rzeźbami.
Źródło: Ipn.gov.pl
