Ogrodzenie zabytkowego kirkutu w Bielsku-Białej odzyskuje blask
Konserwatorzy kończą restaurację ogrodzenia zabytkowego kirkutu w Bielsku-Białej. Przewodnicząca miejscowej gminy żydowskiej Dorota Wiewióra powiedziała, że całość już stoi. Trwają ostatnie prace „kosmetyczne”. Ich odbiór zaplanowano na połowę listopada.
Remont okazałego ogrodzenia, złożonego z murowanych słupów i kutych krat, był niezbędny, gdyż zagrażało ono bezpieczeństwu.
Miejski konserwator zabytków w Bielsku-Białej Piotr Kubańda już w kwietniu br. określał stan techniczny cmentarnego ogrodzenia na „wymagający pilnego remontu”.
Murowany cokół i słupy posiadają liczne rozwarstwienia. (…) Stylowe kute kraty są mocno skorodowane i nieosadzone w gniazdach. Czapy kamienne z piaskowca nie są powiązane z podłożem i uległy przesunięciu od osi powodując niebezpieczne przechylenie słupów, co zagraża bezpieczeństwu przechodniów, uczestnikom ceremonii pogrzebowych, jak i wydarzeń kulturalnych
– wyliczał wówczas.
Wiosną bielscy radni zdecydowali się przeznaczyć pieniądze z miejskiej kasy na ratowanie tak ważnego dla historii miasta zabytku. Dorota Wiewióra podkreślała wówczas, że wsparcie przyczyni się do „zachowania historii, pamięci o wielokulturowości Bielska". Remont wsparł finansowo także śląski wojewódzki konserwator zabytków.
Gmina Żydowska sama nie udźwignęłaby ciężaru prac. Jak wskazała Wiewóra, społeczność liczy ok. 50 członków, a opiekuje się dwunastoma cmentarzami w regionie.
Pierwsze wzmianki o Żydach w Bielsku pochodzą z XVI w., jednak pierwszy ślad osadnictwa pochodzi z połowy XVII w., kiedy to wymienia się Żyda, który pełnił funkcje: poborcy myta i arendarza. W przededniu II wojny światowej społeczność żydowska stanowiła prawie 20 proc. liczącej 25 tys. ludności miasta. W Białej pierwsi Żydzi pojawili się pod koniec XVII w. W 1939 r. obywatelami miasta było blisko 4 tys. Żydów, czyli około 13 proc. mieszkańców.
Bielski cmentarz żydowski założony został na terenie Aleksandrowic, obecnej dzielnicy miasta, na podstawie zezwolenia uzyskanego w 1849 r. Następnie został powiększony ok. 1880 r. Wówczas wzniesiony został dom przedpogrzebowy. Na kirkucie spoczywa wielu wybitnych mieszkańców miasta, m.in. prof. Michael Berkowitz, sekretarz Teodora Herzla twórcy syjonizmu, Salomon Pollak, honorowy obywatel miasta, a także Karol Korn, budowniczy wielu pięknych budynków w mieście. To jedyna żydowska nekropolia w Polsce, na której pochowani zostali czterej muzułmanie - żołnierze, którzy zginęli podczas I wojny światowej.
Na terenie kirkutu stoi zabytkowy, ozdobiony polichromiami, dom przedpogrzebowy, będący perłą architektoniczną. W ostatnich latach był wielokrotnie wykorzystywany był jako miejsce wydarzeń kulturalnych. Odbywają się w nim spektakle, m.in. mickiewiczowskich „Dziadów”, wystawianych 31 października.
Cmentarz jest także udostępniany zwiedzającym. Przychodzą tu m.in. uczniowie bielskich szkół.
Źródło: niezalezna.pl, pap
