Komisja Wenecka niszczy narrację Iustitii i Bodnara. „Hurtowe unieważnienie uchwał KRS to nie praworządność”
Komisja Wenecka i Dyrekcja Generalna Praw Człowieka i Praworządności Rady Europy (DGI) uważają, że nie można orzec w drodze ustawy, że wszystkie nominacje dokonane przez Krajową Radę Sądownictwa (KRS) w określonym przedziale czasowym są nieważne. Komisja Wenecka i DGI zauważają, że ani istniejące orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), ani decyzje polskiego Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego nie doprowadziły do unieważnienia ex tunc [tu: od momentu dokonania nominacji] decyzji o nominacjach podjętych przez KRS. Ponadto Komisja Wenecka i DGI uważają, że hurtowe unieważnienie ex tunc wszystkich uchwał polskiej KRS nie wpisuje się w koncepcję praworządności, ponieważ m.in. nie spełniałoby testu proporcjonalności - poinformowała w opinii dotyczącej statusu polskich sędziów Komisja Wenecka.
Komisja Wenecka opublikowała opinię dotyczącą statusu sędziów w Polsce, stanowiącą jednocześnie odpowiedź na cztery pytania skierowane do komisji przez ministra sprawiedliwości, Adama Bodnara. W lipcu 2024 r. Bodnar pytał Komisję Wenecką m.in. o to, czy "uchwały Krajowej Rady Sądownictwa dotyczące powołania sędziów mogą zostać unieważnione ex tunc, co oznaczałoby, że powołany nigdy nie został legalnie mianowany", a także, "czy zgodne z zasadą praworządności byłoby wymaganie od sędziów i innych profesjonalistów prawnych powrotu na swoje poprzednie stanowiska po unieważnieniu takich uchwał".
Obserwuj nas w Google News. Kliknij w link i zaznacz gwiazdkę
Komisja obradowała na temat opinii dot. statusu sędziów w Polsce w miniony weekend. Po obradach, Bodnar tak odniósł się do wniosków przedstawionych przez gremium. Zdawać się może, że przekonywał opinię publiczną o tym, iż stanowisko Komisji Weneckiej jest korzystne dla obecnego resortu sprawiedliwości i jego akolitów.
- Ta opinia będzie nam pomocna, jeśli chodzi o prowadzenie dalszej debaty i przygotowanie odpowiednich ustaw. Na pewno już w przyszłym tygodniu razem z komisją kodyfikacyjną ustroju sądownictwa i prokuratury usiądziemy do tej opinii i w ramach prac ministerstwa zaczniemy się zastanawiać, jak opinię tę można przełożyć na założenia do projektu ustawy. (…) Mamy jeszcze trochę czasu, natomiast dialog z Komisją Wenecką będzie dalej się toczył - stwierdził minister sprawiedliwości w rozmowie z Polską Agencją Prasową (PAP).
Orzeczenia trybunałów nie podważyły z automatu nominacji KRS
Komisja Wenecka oraz DGI - Dyrekcja Generalna Praw Człowieka i Praworządności Rady Europy - uznały, że nie można w drodze ustawy stwierdzić, że wszystkie nominacje dokonane przez KRS we wskazanym okresie są nieważne, "ponieważ stanowiłoby to nieuzasadnioną ingerencję w kompetencje sądownictwa".
"Komisja Wenecja i DGI pragną podkreślić, że uznanie nominacji sędziowskiej za nieważną jest równoznaczne z decyzją o odwołaniu sędziego. Takie decyzje podlegają jurysdykcji sądu. Potencjalne unieważnienie nominacji sędziowskiej rodzi w związku z tym pytania o zasadę równowagi władz państwowych"
- wskazała Komisja, przywołując także art. 180 Konstytucji RP, zawierający "wymóg orzeczenia sądowego w celu odwołania sędziego jako wyjątku od zasady nieusuwalności sędziów"
W opinii wykazano, że orzeczenia TSUE, ETPC, a także Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego nie unieważniły ex tunc decyzji o powołaniach podjętych przez KRS. Ponadto Komisja Wenecka wskazała, że dochodzi także kwestia proporcjonalności, gdyż mowa jest o bardzo licznej grupie sędziów.
- [Reforma] nie może zagrozić funkcjonowaniu systemy sądownictwa jako takiego - zauważa Komisja. - Jednocześnie należy się również skupić na kwestii pewności prawa, która jest kolejnym ważnym elementem praworządności - dodaje.
"Niszczenie pewności prawnej"
W odpowiedzi na inne pytania Bodnara, Komisja Wenecka i DGI wskazywały, że sędziowie, których nominacje i awanse miałyby być unieważnione, powinni posiadać prawo do dochodzenia swoich praw na drodze, gdy decyzje o unieważnieniu miałyby podejmowane przez inny organ niż sąd.
"Ważnym aspektem praworządności i niezależności sądownictwa jest stabilność stanowiska sędziów i niemożność ich przenoszenia wbrew ich woli" - podkreśliła Komisja, zaznaczając jednocześnie, że wyjątkiem mogą być sankcje dyscyplinarne lub reforma systemu sądownictwa.
W opinii wskazano także, że mogące być potrzebne "ustalenia przejściowe" powinny być zabezpieczone właściwymi gwarancjami.
W odpowiedzi na pytanie o podważanie wyroków wydanych przez sędziów nominowanych po 2018 r., Komisja Wenecka wskazała na konieczność prawidłowego działania polskiego systemu sądowniczego i taka możliwość mogłaby funkcjonować jedynie przez "określony czas", a także tylko wtedy, "gdy towarzyszy temu roszczenie o wpływie na konkretną procedurę".
"Zdaniem Komisji Weneckiej i DGI, ogólna zasada, zgodnie z którą nieprawidłowości w procedurze powoływania dotyczące zaangażowania KRS od 2018 r. mogą być podnoszone w dowolnym czasie, zniszczyłaby pewność prawną"
- czytamy w opinii.
Z głównym przekazem opinii Komisji Weneckiej, dotyczącym niemożności uznania drogą ustawową za nieważne wszystkich nominacji, zgodziło się m.in. Stowarzyszenie Votum oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
📢 Komisja Wenecka przedstawiła opinię na temat regulacji statusu tzw. nowych sędziów.
— Helsińska Fundacja Praw Człowieka (@hfhrpl) October 14, 2024
Zdaniem @VeniceComm nie można w drodze ustawy uznać wszystkich uchwał KRS po marcu 2018 r. za nieistniejące, a co za tym idzie, nie jest możliwe cofnięcie wszystkich tzw. nowych sędziów na… pic.twitter.com/weamW4flpk
Ukazała się opinia Komisji Weneckiej. Wielka porażka MS. Mimo, że Komisją sprzyja obecnym władzą, to nie dała im zielonego światła. Jeżeli weryfikacja to wszystkich wadliwie powołanych. Z tego wynika, że mozna zweryfikować przede wszystkim tych powołanych przed 2018r.
— SedziowieRP (@sedziowierp) October 14, 2024
Pobierz pełną treść opinii Komisji Weneckiej [Kliknij poniżej]
Vw4b9WvZMKSYzlmA6RltTjjEnjuoqz5KtuiJZjih.pdf
Źródło: niezalezna.pl
