Polska historia szwajcarskich zegarków
Zegarki z firmy założonej przez Polaka nosili wielcy tego świata, m.in. car Mikołaj II, Józef Stalin, Albert Einstein, Maria Skłodowska‑Curie, Ryszard Wagner, Pablo Picasso. Najdroższy chronometr firmy „Patek, Philippe & Cie” kosztował 24 mln dolarów, zamówił go bankier Henry Graves. Kiedy zegarek zamówiła królowa Wiktoria, wszystkie dwory Europy ruszyły jej śladem.
Antoni Patek urodził się 14 czerwca 1812 roku w Piaskach pod Lublinem. Swą przyszłość związał z wojskiem, służył w 1 Pułku Strzelców Konnych Jazdy Augustowskiej, walczył w Powstaniu Listopadowym, odznaczono go Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po klęsce powstania ruszył z resztką armii polskiej do Francji. Po kilku miesiącach tułaczki osiadł w Genewie. Tam się zaczął nieoczekiwany rozdział jego życia. Zafascynowany zegarmistrzami szwajcarskimi i wirtuozerią ich pracy, stwierdził że jednego jest pewien – nigdy nie zostanie… zegarmistrzem. Wpadł jednak na pewien prosty pomysł: uznał, że może gotowe zegarki ozdabiać. Zaczął skupować koperty i ozdabiać je grawerunkami. Wkrótce miał tyle zamówień, że musiał je zlecać innym grawerom, miniaturzystom i emalierom. W 1839 roku wraz z innym Polakiem Franciszkiem Czapkiem założyli manufakturę „Patek, Czapek & Cie”, która tak się rozrosła, że trzeba było zatrudnić kolejnych dwóch zegarmistrzów. Byli to oczywiście Polacy: Władysław Bandurski i Wincenty Gostkowski.
Antoni Patek
Klientami zostali w większości polscy emigranci, którzy zamawiali ozdoby o tematyce religijnej i patriotycznej. Po sześciu latach Czapek odszedł z firmy, a na jego miejsce przyszedł Adrien Philippe, francuski zegarmistrz i konstruktor, twórca nowego mechanizmu naciągowego z koronką, zastępującego tradycyjny kluczyk. W 1851 roku firma, pod nazwą „Patek, Philippe & Cie”, rozpoczęła produkcję eleganckich i luksusowych zegarków. Wielką sławę przyniósł im zegarek w kształcie broszki z łańcuszkiem, który kupiła królowa Wiktoria. W 1868 roku dla węgierskiej księżnej Kocewicz firma Patek Philippe wykonała jeden z pierwszych na świecie zegarków na rękę.
Antoni Patek hojnie wspierał polską emigrację, cierpiał po upadku Powstania Styczniowego, tworzył wiele instytucji charytatywnych. Papież Pius IX nadał mu tytuł hrabiowski. Patek zmarł w Genewie, 1 marca 1877 roku, pochowano go na cmentarzu Châtelaine.
fot. Instytut Polonika
W 180. rocznicę powstania firmy „Patek, Czapek & Cie” ze środków pochodzących z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Miejsca pamięci narodowej za granicą” Fundacja „Silva Rerum Polonarum” przeprowadziła konserwację i restaurację nagrobka Antoniego Patka na cmentarzu Châtelaine.
Źródło: niezależna.pl; polonika; patek.com
