Jak przeliczane są głosy na mandaty dla posłów

Zgodnie z konstytucją, wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. Wybrany do Sejmu może być obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat. W Polsce wybieramy 460 posłów z list kandydatów na posłów.

W wyborach do Sejmu Polska podzielona jest na 41 okręgów różnej wielkości. Najmniejszym okręgiem, gdzie wybierzemy 7 posłów jest Częstochowa, a największym Warszawa - tu do zdobycia jest aż 20 mandatów.

W wyborach do Sejmu obowiązują progi wyborcze. W podziale mandatów uczestniczą tylko te komitety wyborcze, które w skali kraju otrzymały 5 proc. głosów lub w przypadku koalicji 8 proc. głosów. W podziale mandatów uczestniczą też komitety wyborcze wyborców zrzeszone w organizacjach mniejszości narodowych, których nie obowiązują progi wyborcze.

Przy przeliczaniu głosów na mandaty stosuje się metodę d’Hondta, która jest korzystniejsza dla większych ugrupowań. Zgodnie z tą metodą, liczbę głosów ważnych oddanych łącznie na listy kandydatów każdego z komitetów wyborczych dzieli się kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby aż do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między te listy w okręgu.

Następnie, każdej liście przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada mu liczb kolejno największych. Wybory wygrywa komitet, który uzyska najwięcej mandatów. Mandaty przypadające danej liście kandydatów uzyskują kandydaci w kolejności otrzymanej liczby głosów.

Łącznie o mandat posła ubiega się 5114 kandydatów. O jeden mandat powalczy średnio 11 kandydatów. Średnia wieku kandydatów na posłów wynosi 46 lat. Najmłodszy kandydat ma 21 lat, a najstarszy - 92 lata.

Najmłodszych kandydatów skupia Konfederacja - średni wiek kandydatów tego komitetu to 39 lat. Kandydaci komitetu SLD mają średnio 45 lat, Koalicji Obywatelskiej - 48 lat, PiS - 49 lat, a PSL - 50 lat.

42,08 proc. wszystkich kandydatów na posłów stanowią kobiety; o miejsce w sejmowych ławach walczą 2152 kandydatki.

Najwięcej kobiet znalazło się na listach Sojuszu Lewicy Demokratycznej (424 kobiety na 910 wszystkich kandydatów). Na drugim miejscu pod tym względem plasuje się Koalicja Obywatelska (395 kobiet na 919 kandydatów); na podium jest też Polskie Stronnictwo Ludowe (379 na 916).

Najmniej kobiet znalazło się na listach Konfederacji (349 na 880) oraz Prawa i Sprawiedliwości (358 na 919).

W wyborach do Senatu, senatorów wybieramy w jednomandatowych okręgach wyborczych; mandat senatorski otrzymuje kandydat, który uzyskał największe poparcie.

Zgodnie z konstytucją wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Kandydatem na senatora może być osoba, która najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat.

W wyborach do Senatu wybieramy 100 senatorów w 100 jednomandatowych okręgach. Każdy komitet wyborczy może zgłosić tylko 1 kandydata w danym okręgu.

Podczas gdy w wyborach do Sejmu, które odbywają się tego samego dnia, przy rozdziale mandatów dla komitetów obowiązuje zasada proporcjonalności, senatorów wybiera się zgodnie z systemem większościowym.

Jak stanowi Kodeks wyborczy, za wybranego na senatora w danym okręgu wyborczym uważa się tego kandydata, który otrzymał najwięcej oddanych głosów ważnych. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu, o pierwszeństwie rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał więcej głosów.

Jeżeli w danym okręgu wyborczym zarejestrowany jest tylko jeden kandydat - taka sytuacja nie występuje w tegorocznych wyborach - to zostaje on wybrany, jeśli uzyska więcej głosów na "tak", niż na "nie".

W tegorocznych wyborach do Senatu zarejestrowano 278 kandydatów. Średnio o jeden mandat powalczy 3 kandydatów.

Średnia wieku wszystkich kandydatów na senatorów wynosi 56 lat. Najmłodszy kandydat na senatora ma 30 lat, a najstarszy - 81 lat.

W wyborach do Senatu w 42 okręgach wystawiono tylko 2 kandydatów. Najwięcej kandydatów - po pięciu - wystawiono w trzech okręgach: nr 12 (Toruń, powiaty: brodnicki, golubsko-dobrzyński, grudziądzki, rypiński, wąbrzeski oraz Grudziądz), nr 13 (Toruń, powiaty: aleksandrowski, lipnowski, radziejowski, włocławski oraz Włocławek), nr 83 (Kielce, powiat kielecki i Kielce).

16,19 proc. wszystkich kandydatów do Senatu stanowią kobiety; o miejsce w senackich ławach ubiega się 45 kobiet.