Łuszczyca – co to jest?
Łuszczyca to choroba skóry, natomiast jej objawy obserwowane są także w przypadku paznokci. Zmiany łuszczycowe na paznokciach mogą towarzyszyć zmianom skórnym lub występować samodzielnie. W niektórych przypadkach może ona objąć również stawy.
Łuszczyca, pomimo iż jest chorobą przewlekłą oraz nawracającą, nie należy do chorób zakaźnych. Zmiany skórne są często widoczne, a choroba atakuje zazwyczaj określone miejsca.
Łuszczyca - przyczyny
Znaczenie czynników genetycznych w łuszczycy skóry są stosunkowo duże. Około 30% chorych łuszczyca występuje rodzinnie. Ryzyko zachorowania na łuszczycę w rodzinie zdrowej wynosi 1-2%, gdy choruje jedno z rodziców – 10-20%, z kolei, gdy choroba dotknęła obojga rodziców, ryzyko zachorowania wzrasta do 50-70 proc.
Czynniki zwiększające ryzyko łuszczycy:
-
czynniki fizyczne - dermabrazja, oparzenia, szczepienia, ukłucia owadów, iniekcje, rany chirurgiczne, zadrapania, skaleczenia, tatuaż oraz promieniowanie ultrafioletowe (UV);
-
infekcje - ostre oraz przewlekłe infekcje paciorkowcowe;
-
przewlekłe infekcje bakteryjne oraz grzybicze;
-
dermatozy zapalne - np. półpasiec, trądzik, ospa wietrzna, łojotokowe zapalenie skóry;
-
czynniki hormonalne – okres dojrzewania, ciąża, poród, okres menopauzy;
-
stres;
-
przyjmowane preparaty - kortykosteroidy, środki przeciwmalaryczne, sole litu, NLPZ, beta-blokery, inerferon;
-
dieta, alkohol, papierosy;
-
zaburzenia metaboliczne - mocznica lub hipokalcemia;
-
HIV/AIDS - u osób zakażonych HIV łuszczyca może występować częściej i mieć cięższy przebieg.
U pacjentów cierpiących na łuszczycę częściej w porównaniu z populacją ogólną obserwuje się występowanie:
-
choroby wieńcowej, zawału mięśnia sercowego;
-
zaburzeń metabolizmu glukozy oraz cukrzycę;
-
nadciśnienie tętnicze;
-
hiperlipidemii i przyspieszony rozwój miażdżycy;
-
otyłości;
-
udaru mózgu;
-
zatorowości płucnej;
-
zakrzepowego zapalenia żył.
Objawy łuszczycy
Pierwsze zmiany łuszczycowe objawiają się w postaci czerwonobrunatnych grudek, okrągłych bądź owalnych, płaskich oraz wyraźnie odgraniczonych od otaczającej skóry. Powierzchnia zmian pokryta jest srebrzystoszarą czy srebrzystą, nawarstwiającą się łuską, która powstała w wyniku zrogowacenia ognisk chorobowych, czyli blaszka łuszczycowa. Początkowo pojawiające się zmiany nie są zbyt duże i wynoszą od kilku milimetrów do 2 centymetrów, natomiast z czasem powiększają się nawet do kilku centymetrów.
Zmiany łuszczycowe mogą zajmować różne okolice ciała, jednakże szczególnie charakterystyczne miejsca jej występowania to:
-
łokcie i kolana;
-
wyprostne powierzchnie kończyn górnych oraz dolnych;
-
okolica lędźwiowo-krzyżowa;
-
tułów;
-
ręce i stopy;
-
owłosiona skóra głowy;
-
fałdy skórne;
-
paznokcie.
Wykwity łuszczycowe mają zwykle symetryczny układ.
Łuszczyca - leczenie
Ze względu na uwarunkowanie genetyczne, łuszczyca pozostaje chorobą nieuleczalną z naprzemiennymi okresami zaostrzeń i remisji. Chcąc złagodzić objawy choroby, możemy stosować leczenie zewnętrzne, ogólne lub fototerapię.
Początkowo leczenie łuszczycy odbywa się tylko zewnętrznie. Wystarcza u większości chorych, u których zmiany obejmują niewielką część ciała - do 25 proc. Leczenie ma na celu usunięcie łuski oraz doprowadzenie do remisji zmian skórnych. Terapia łuszczycy rozpoczyna się od usunięcia, nie mechanicznego, łuski. W tym celu skóra smarowana jest preparatami keratolicznymi z kwasem salicylowym. Na oczyszczoną skórę nakłada się maści – cygnolinę, dziegcię i pochodne witaminy D. Czasem wykorzystuje się maści sterydowe oraz leki immunosupresyjne, które działają na układ odpornościowy, np. cyklosporynę lub pochodne witaminy A. W przypadku leczenia miejscowego, istotne znaczenie ma regularność oraz ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarskich. Leczenie zewnętrzne stosuje się w leczeniu łuszczycy skóry ciała, w tym owłosionej skóry głowy, który zazwyczaj przynosi dobre efekty.
Wskazaniem do wdrożenia leczenia ogólnego są przede wszystkim zajęcie zmianami łuszczycowymi powyżej 25% powierzchni ciała, brak poprawy na leczenie miejscowe oraz zły stan psychiczny chorego. Stosuje się głównie leki immunosupresyjne, które mogą wywołać poważne skutki uboczne.
Najczęściej wybieranymi substancjami leczniczymi są:
-
metotreksat – najczęściej w odmianie stawowej;
-
retinoidy – normalizują proliferację komórek naskórka oraz ograniczają stan zapalny;
-
cyklosporyna A - skuteczna we wszystkich postaciach łuszczycy;
-
leki biologiczne – dla pacjentów z najcięższymi postaciami łuszczycy, u których leczenie standardowe nie pomogło;
-
antybiotyki – stosowane są gdy choroba wiąże się z infekcją.
-
Skuteczna jest także fotochemioterapia, czyli naświetlanie skóry PUVA. Przed rozpoczęciem naświetlać PUVA należy przyjmować preparaty światłouczulające. W celu osiągnięcia efektu leczniczego potrzebnych jest około 20 zabiegów, 2-3 razy w tygodniu.
Łuszczyca – co warto robić, aby łatwiej żyć z tą chorobą?
Stosując odpowiedni tryb życia oraz zabiegi pielęgnacyjne, można osłabić występujące objawy oraz zmniejszyć częstotliwość jej nawrotów.
- Zmodyfikuj dietę. Ważną kwestią są nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witamina D (spżywaj ryby i owoce morza, oleje). Zażywaj tran oraz olej z wiesiołka dwuletniego. Wskazane są także ciemne winogrona, cytrusy, marchew, pietruszka, sałata, czosnek.
- Unikaj mięsa wieprzowego, podrobów, kawy, czekolady, miodu, kakao, warzyw strączkowych, np. fasoli, grochu, soczewicy, surowych jabłek, czarnych porzeczek, ostrych przypraw.
- Unikaj alkoholu i papierosów.
- Chroń skórę przed otarciami, skaleczeniami, podrażnieniami.
- Często nawilżaj skórę (wazeliną, olejkami, balsamami do ciała).
- Gdy objawy choroby nie są nasilone, warto sięgać po preparaty z mocznikiem.
- Zamiast kąpieli wybieraj prysznic, aby nie wysuszać skóry.
- Zamiast klasycznego mydła wybieraj specjalne i delikatne płyny do mycia. Unikaj także preparatów sztucznie barwionych oraz aromatyzowanych.
- Spróbuj medytacji, w celu wyciszenia.
- Ze słońca korzystaj z umiarem.
- Unikaj przegrzewania i wyziębiania ciała.
- Jeśli masz zmiany łuszczycowe na głowie, warto do płukania włosów stosować napar z szałwii oraz rozmarynu.
- Zrezygnuj z kosmetyków na bazie spirytusu, natomiast perfumy nanoś na ubranie, a nie bezpośrednio na skórę.
- Unikaj noszenia odzieży z czystej wełny czy surowego lnu na ciało. Nadmierne pocieranie skóry może sprzyjać narastaniu łusek.