"Gościu, siądź pod mym liściem, a odpocznij sobie! Nie dojdzie Cię tu słońce, przyrzekam ja Tobie" - o tym przyjaznym drzewie pisał już Jan Kochanowski. Od wieków znano lecznicze właściwości lipy i wykorzystywano je.
Ze względu na lekkość i miękkość lipę szczególnie upodobali sobie rzeźbiarze. Wit Stwosz wyrzeźbił swój słynny ołtarz w kościele Mariackim w Krakowie właśnie z drewna lipowego. Zwłaszcza w Polsce lipa jest stałym elementem krajobrazu, to pachnące i miododajne drzewo chętnie sadzono obok ludzkich siedzib. Oprócz kojącego w upalne dni cienia oferuje także inne korzyści - kwiatostany lipy pomagają w leczeniu różnych dolegliwości.
Polskie lipy
W strefie umiarkowanej półkuli północnej występuje aż 30 gatunków tych drzew. Są one dużymi (do 40 m wysokości) i długowiecznymi drzewami liściastymi, które mogą żyć do 500-800 lat. Najstarsza polska lipa ma 525 lat.
Czynne związki zawarte w kwiatostanie lipy
- flawonoidy, przeważają pochodne kwercetyny i kemferolu, występuje też tylirozyd. Związki te mają właściwości przeciwzapalne i to właśnie one warunkują napotne działanie lipy,
- związki śluzowe, działają osłaniająco na błony śluzowe dróg oddechowych oraz olejek eteryczny,
- olejek eteryczny, kwiatostan zawiera od 0,02 do 0,05 proc. olejku eterycznego jego najważniejszymi składnikami są związki terpenowe, takie jak farnezol (do 5 proc.), geraniol i eugenol. Obecność terpenów w olejku eterycznym drażniąc kanaliki nerkowe, zwiększa wydzielanie moczu. Olejek działa dezynfekująco,
- garbniki, działają ściągająco na błony śluzowe, przez co utrudniają patogenom wnikanie w głąb organizmu,
- rutyna, która zwiększa szczelność naczyń włosowatych,
- fitosterole, kwasy organiczne, sole mineralne czy kwas askorbinowy.
- witaminy C i PP
Lecznicze kwiatostany lipy - zbiór
W Polską zbiera się kwiatostan z dwóch gatunków rośliny: lipy drobnolistnej (
Tilia cordata) i szerokolistnej (
Tilia platyphyllos). Zbiór rozpoczyna się pod koniec czerwca lub na początku lipca, ważne jest jednak, aby odbywało się to w suche dni. Następnie kwiatostan się suszy w temperaturze nieprzekraczającej 35 st. C.
Właściwości lecznicze
- przeziębienie
W leczeniu przeziębienia wykorzystuje się działanie napotne lipy oraz związki śluzowe, które wykazują działanie osłaniające, powlekające i zmiękczające. Lipa łagodzi kaszel, ból gardła, chrypkę. Napary z kwiatów lipy stosuje się jako pomocniczy, łagodny środek napotny i moczopędny w stanach gorączkowych w niektórych chorobach zakaźnych, jak angina, grypa, zapalenie gardła, oskrzeli i przy przeziębieniu.
- uspokojenie
Napary służą również jako lek uspokajający w nadmiernej pobudliwości nerwowej i stanach napięcia nerwowego. Polecana jest zwłaszcza kąpieli z dodatkiem naparu lipy, która wykazuje działanie uspokajające i ułatwia zasypianie.
- dolegliwości trawienne
Lipa nieznacznie zmniejsza napięcie mięśni gładkich, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, wzmagają przepływ żółci do dwunastnicy. Napar z kwiatów lipy ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów ma on stosunkowo słabe właściwości podaje się go więc w łagodnych zaburzeniach trawiennych i metabolicznych.
- zastosowanie zewnętrzne
Napar z lipy stosuje się zewnętrznie do obmywań, okładów, kąpieli, płukanek oraz irygacji, do pielęgnacji cery (regeneruje skórę i czyni ją elastyczną), usuwania piegów, a także w lekkich stanach zapalnych, podrażnieniu i świądzie skóry.
Napar z lipy
Do szklanki wsypać z półtorej łyżki stołowej kwiatostanów lipy, zalać wrzącą wodą i odstawić na około 20 minut. Do naparu można dodać sok malinowy bądź jak jest bardziej przestudzony miód (najlepiej lipowy). Można go pić z dodatkiem cytryny. Herbatę z lipy stosuje się trzy razy dziennie po filiżance, między posiłkami.
By maksymalnie wykorzystać lecznicze właściwości substancji śluzowych zawartych w kwiatach lipy, dobrze jest po zaparzeniu herbatki odcisnąć ją np. łyżeczką na sitku, a jeśli korzystamy z ziół w torebkach - dokładnie wycisnąć.
Kąpiel z lipą
Napar można stosować jako dodatek do kąpieli, zwłaszcza w połączeniu z lawendą. Takie zabiegi działają uspokajająco i rozkurczowo. Skóra się po nich regeneruje i staje się bardziej elastyczna.
Kwiatostanu lipy, zmieszać z rozdrobnionymi kłączami tataraku oraz z kwiatami lawendy i kwiatów (lub ziela) wrzosu w sumie ok. 150-200 g. Zioła zalać 2 l wrzącej wody i postawić pod przykryciem na 30 min. lub tak ogrzewać, aby nie doprowadzić do wrzenia. Przecedzić i wlać napar do wanny. Zioła umieścić w woreczku płóciennym, zawiązać i zanurzyć w wannie wypełnionej do 1/3 wodą o temp. 37-38 st. C. Kąpiel powinna trwać 15-20 min.
Źródło: nazdrowie.pl/zielnik-apteczny-lipa;poradnikzdrowie.pl/lipa-jakie-wlasciwosci-lecznicze-ma-herbata-z-lipy; polki.pl/medycyna-naturalna,lipa-lecznicze-wlasciwosci-lipy
#lipa
BS