5 maja 1945 roku wojska amerykańskie wyzwoliły niemiecki obóz Mauthausen-Gusen – jeden z najcięższych obozów III Rzeszy i jednocześnie jedno z największych miejsc kaźni Polaków w czasie II wojny światowej, nazywane obozem zagłady inteligencji polskiej.
Co roku 5 maja byli więźniowie, przedstawiciele lokalnych władz, organizacji pozarządowych oraz rządu Polski uczestniczyli w uroczystościach upamiętniających to wydarzenie. Dziś, w 75. rocznicę wyzwolenia obozu Mauthausen-Gusen, z powodu pandemii obchody na terenie byłych obozów Mathausen-Gusen nie są możliwe. Wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński wskazuje jednak, że mimo tego nadal możemy oddać cześć ofiarom obozów, dbając o to, by tragiczna historia miejsca zagłady tysięcy polskich i europejskich więźniów nigdy nie została zapomniana.
Na stronie Instytutu Pileckiego można wysłuchać podcast KL Gusen – miejsce kaźni polskiej inteligencji, w którym o„polityce niepamięci”, wielowymiarowości i symbolice tego miejsca, a także jego znaczeniu dla współczesnych Polaków, opowiada prof. Wanda Jarząbek, kierownik projektu „KL Gusen jako miejsce eksterminacji Polaków”.
Z kolei na Facebooku Instytutu zamieszczono m.in. wspomnienia Wiesława Krawczykowskiego, harcerza Szarych Szeregów i Powstańca Warszawskiego.
„Zostaliście skreśleni z życia, jesteście numerami” – wspominał Krawczykowski słowa Niemców. Został aresztowany w 1944 roku. Spędził w obozie koncentracyjnym w Mauthausen dziewięć miesięcy. W trakcie pobytu w obozie Wiesław Krawczykowski pracował w kamieniołomach, gdzie więźniowie musieli wnosić głazy po tzw. schodach śmierci. Idąc piątkami musieli pokonać 186 stopni niosąc ciężkie kamienie. Groził im śmiertelny upadek z kilkudziesięciu metrów.
W każdej sekundzie śmierć...
– wspominał po latach.
Wiesław Krawczykowski zmarł 26 grudnia 2019 roku w wieku 91 lat. Instytut Pileckiego zaprasza do wysłuchania jego wspomnień.
▶ Zobacz specjalny odcinek Świadków Epoki Dno piekła. Mauthausen-Gusen: https://youtu.be/MVFdLqp9RV8