W ramach warszawskich obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Dom Spotkań z Historią przygotował wystawę „Odzyskana. Fotoreportaż z Warszawy 1918–1939”. To fotograficzna opowieść o mieście, spacer po ulicach i zaułkach przedwojennej Warszawy, bliskie spotkanie z jej mieszkańcami. Kuratorki wystawy – Anna Brzezińska i Katarzyna Madoń-Mitzner – chciały przede wszystkim pokazać, jak stolica II RP zmieniała się i rozwijała się w ciągu zaledwie 20 lat pomiędzy dwiema wojnami oraz czym na co dzień i od święta żyła warszawska ulica.
Pewne tematy są wciąż aktualne, jedne obrazy wywołują nostalgię, inne śmieszą czy zaskakują swoją egzotyką. Jeszcze inne poruszają, burzą stereotypowy, wyidealizowany obraz stolicy II RP. Bohaterem zbiorowym tej wystawy są mieszkańcy Warszawy. Chcemy pokazać, jak w gruncie rzeczy nieodległa jest tamta epoka.
– mówi Katarzyna Madoń-Mitzner.
Przystanek tramwajowy, Nowy Świat/Krakowskie Przedmieście/ fot. NAC/DSH
Dzięki autorskiemu wyborowi przedwojennej fotografii prasowej, kuratorki przywołują obrazy z życia ówczesnej stolicy. Łącznie można zobaczyć ponad trzysta zdjęć autorstwa fotoreporterów agencji „Światowid” działającej w ramach koncernu „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Pokażemy fotografie m.in. Henryka Poddębskiego, Narcyza Witczak-Witaczyńskiego, Leona Jarumskiego, Jana Binka, które znajdują się w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego – głównego partnera ekspozycji.
Fotografowie w latach 20. i 30. ubiegłego wieku byli prekursorami fotografii reportażowej w Polsce. Coraz częściej używali aparatów małoobrazkowych, jak Leica i jej świetnych, ostro rysujących obiektywów. Niewielkich rozmiarów, lekki sprzęt fotograficzny pozwalał na sprawne przemieszczanie się i zbliżenie do fotografowanego obiektu. Dzięki ich pasji i profesjonalizmowi możemy zobaczyć dziś fantastyczny, reporterski dokument.
– dodaje Anna Brzezińska.
Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w tenisie ziemnym. Korty Legii w Warszawie. Tenisiści przeglądają gazety na trybunach, 1933 rok/ fot. NAC/DSH
Fotoreporterzy uwiecznili różne aspekty życia miasta i najważniejsze z rozgrywających się w nim wydarzeń. Zobaczymy różne dzielnice i ulice, nie tylko reprezentacyjnego Śródmieścia, ale także Powiśla, Czerniakowa czy dzielnicy północnej, zamieszkanej głównie przez ludność żydowską. W tym czasie Warszawa zmagała się z problemami społecznymi – biedą, bezdomnością, bezrobociem – także te trudne tematy pokazane są na wystawie. Z drugiej strony był to czas dynamicznej modernizacji miasta i rozwoju stołeczności. Tuż przed wojną powstało wiele znaczących budowli, takich jak gmach Prudentialu, Sądy na Lesznie, tor wyścigów konnych na Służewcu czy Dworzec Główny, który spłonął w 1939 roku, jeszcze przed oficjalnym otwarciem.
Weterani powstania styczniowego podczas uroczystości na pl. Piłsudskiego, 2 sierpnia 1929 rok/ fot. NAC/DSH
Wystawę opartą na fotografii prasowej uzupełnia mała galeria fotografii artystycznej z tego okresu. Piękne zdjęcia Jana Bułhaka, Zofii Chomętowskiej Czesława Olszewskiego, Anatola Węcławskiego, Romana Vishniaca, Altera Kacyznego to zupełnie inne spojrzenie na miasto. Odnajdziemy tu modny wówczas piktorializm, a także fascynację modernistycznymi bryłami, światłem, nastrojem.
Panoramicznej opowieści fotograficznej towarzyszy porządkująca fakty narracja – oś czasu przygotowana przez varsavianistę Jerzego Majewskiego, ilustrowana także zdjęciami prasowymi z IKC.
Wystawę jest dostępna do 13 stycznia 2019 w obu galeriach Domu Spotkań z Historią i w plenerze – na skwerze ks. Jana Twardowskiego.