Sanktuarium maryjne w Agłonie na Łotwie
Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Agłonie, przez Polaków nazywana „łotewską Częstochową”, to najważniejsze sanktuarium katolickie na Łotwie. W czasach kiedy tereny te wchodziły jeszcze w skład Rzeczypospolitej, Agłona była najdalej wysuniętym na północ ośrodkiem kultu maryjnego w jej granicach. Już w początkach swojego istnienia za sprawą cudownego wizerunku Matki Bożej miejscowość stała się ośrodkiem ruchu pielgrzymkowego, który dziś gromadzi około 300 000 wiernych rocznie. O „łotewskiej Częstochowie” pisze na stronie Instytut Polonika.
Będąca stolicą powiatu w regionie Łatgalii (jednej z czterech krain historycznych wchodzących w skład dzisiejszej Łotwy) Agłona na co dzień jest niewielką miejscowością o populacji wynoszącej niecały tysiąc mieszkańców. Od kiedy po 1989 r. pielgrzymowanie do tamtejszego sanktuarium ponownie stało się możliwe, szczególnie w dniu Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, pojawiają się w niej tłumy wiernych. Na Łotwie, gdzie wyznaniem dominującym jest luteranizm, to katolickie święto traktowane jest jako uroczystość wagi narodowej, w której licznie uczestniczą także najważniejsi politycy.
Polska historia „łotewskiej Częstochowy”
Początki sanktuarium agłońskiego sięgają schyłku XVII wieku. Wówczas Dadzibóg Szostowicki, skarbnik witebski, wszedł w posiadanie dóbr Wyżkowo, które w posagu wniosła jego żona Ewa Justyna z Sielickich Szostowicka. W 1700 r. Szostowiccy ufundowali w Wyżkowie kościół i klasztor, do których sprowadzili wileńskich dominikanów. Jako miejsce fundacji wybrali lesisty pagórek pomiędzy jeziorami Egles i Cirišs. Stąd też późniejsza nazwa miejscowości – Agłona, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „las jodłowy”. Pierwsza drewniana świątynia powstała na początku XVIII w., a w 1751 r. została konsekrowana przez bpa Józefa Dominika Puzynę pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Kościół ten spłonął doszczętnie w 1766 r. W jego miejscu w latach 1768-1780 wzniesiono nowy, murowany, który zachował się do dziś. Jest to budowla w stylu barokowym, na planie krzyża, z dwiema bliźniaczymi wieżami wysokości ok. 60 m w fasadzie i kryptą. W dalszej kolejności powstał klasztor, szkoła i seminarium duchowne. W wyniku pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej Agłona znalazła się w obrębie zaboru rosyjskiego. Po powstaniu styczniowym doszło do kasaty klasztoru dominikanów, jego oficjalne zamknięcie nastąpiło w 1880 r., a ostatni zakonnik zmarł w 1891 r. Na przełomie wieków budynek pełnił funkcję więzienia dla księży, a podczas I wojny światowej był użytkowany jako szpital wojskowy i koszary. Kompleks nie uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej. W czasach sowieckich w kościele nadal odprawiano msze, lecz pielgrzymki musiały odbywać się potajemnie.
fot. NAC
We wnętrzu zachowało się wiele dzieł malarskich z przełomu XVIII i XIX wieku, dekoracje sztukatorskie i rzeźbiarskie oraz XIX-wieczny prospekt organowy. Wyposażenie stanowi zespół klasycystycznych ołtarzy bocznych, jednak największą uwagę przykuwa dwupoziomowy ołtarz główny mieszczący obraz Matki Bożej Agłońskiej nazywanej również Królową Północy lub Przewodniczką z Kwiatem.
Matka Boża Agłońska
Znajdujący się w agłońskim sanktuarium wizerunek Matki Bożej pochodzi z XVII wieku. Jest dziełem anonimowego artysty namalowanym na podłożu z drewna lipowego. Kompozycyjnie wykazuje podobieństwo do obrazu Matki Bożej Trockiej. Jak pisał Gustaw Manteuffel, obraz Matki Bożej z Trok na Litwie został przewieziony do Agłony pod koniec XVII w. w związku z wojnami. Na jego podstawie wykonano fachową kopię, a oryginał wrócił do Trok. Postać Maryi siedzącej na tronie z Dzieciątkiem na kolanach ukazana jest na złotym tle. W lewej ręce trzyma ona gałązkę róży o trzech kwiatach. Obraz przysłaniają sukienka i korony wykonane z pozłacanego srebra i wysadzane kamieniami szlachetnymi, które w 1875 r. podarowali Michał i Prakseda Dąbrowscy. Po obu stronach znajdują się liczne wota – wyrazy wdzięczności za doznane łaski.
Źródło: polonika.pl
