"Którzy ogień podsycą" – najnowszy film Tomasza Łysiaka
Krzyże Wolności i Solidarności są dla tych, którzy stanęli do walki z systemem komunistycznym, stawiając na szali swoje życie osobiste i życie zawodowe – powiedział dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, podczas premiery. Celem filmu jest uczczenie inicjatorów ustanowienia odznaczenia KWiS – członków Krakowskiego Komitetu Krzyża Solidarności. O historii Krzyża Wolności i Solidarności opowiada Tadeusz Wojciech Drwal, jego pomysłodawca, zaangażowany w upamiętnianie działalności antykomunistycznej. W filmie zaprezentowano wybrane sylwetki uhonorowanych KWiS. Reżyser oddaje głos bohaterom opozycji, damom i kawalerom Krzyża Wolności i Solidarności, m.in. Annie Kołakowskiej, Stanisławowi Płatkowi, Zenonowi Wechmannowi i Andrzejowi Anuszowi, a także dzieciom tych, którzy za swój opór przeciw komunistycznemu zniewoleniu stracili życie.
Przed pokazem symboliczną minutą ciszy uczczono majora Zenona Wechmanna, który zmarł 21 maja 2024.
Prezes IPN dr Karol Nawrocki przypomniał, że ustanowienie Krzyża Wolności i Solidarności było inicjatywą Tadeusza Wojciecha Drwala z Krakowa, podjętą przez Janusza Kurtykę i Janusza Krupskiego. Odznaczenia zostały po raz pierwszy wręczone w 2011 roku. Do tej pory uhonorowano nimi 8805 osób.
Krzyż Wolności i Solidarności jest zobowiązaniem od tego, żeby świadczyć prawdę o istocie systemu komunistycznego i o walce z nim, dla naszej wolności w czasach, w których słyszymy publicznie o nadchodzącym procesie reubekizacji. A więc o procesie, w którym wy – damy i kawalerowie odznaczenia Krzyżem Wolności i Solidarności – walczący z systemem komunistycznym, będziecie musieli zaakceptować sytuację, w której ci, którzy was inwigilowali, prześladowali i wsadzali do więzień odzyskają swoje emerytalne i rentowe prawa...
– podkreślił prezes IPN i zaapelował do wszystkich odznaczonych, aby stali się świadkami historii, przede wszystkim dla młodzieży.
Historii, która dotknęła wasze rodziny, was i której jesteście bohaterami, bo nie wahaliście się stanąć po stronie dobra w czasach komunistycznego, kolonialnego i sowieckiego zniewolenia.
Po pokazie odbyła się dyskusja o historii powstania Krzyża Wolności i Solidarności, w której udział wzięli: Irena Zofia Romaszewska, Tadeusz Wojciech Drwal, reżyser Tomasz Łysiak i dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk. Rozmowę poprowadził Marcin Wikło.
Podczas dyskusji Tomasz Łysiak opowiedział o pracy nad filmem i symbolicznym znaczeniu jego tytułu. Irena Zofia Romaszewska, działaczka opozycji, doradca Prezydenta RP oraz przewodnicząca Zespołu ds. opiniowania wniosków o nadanie odznaczeń dla działaczy opozycji demokratycznej wyjaśniła, jak wyglądają procedury związane z przyznawaniem KWiS w Kancelarii Prezydenta RP. Podkreśliła także znaczenie Krzyża Wolności i Solidarności dla rozgraniczenia postaw walki o wolność od bierności.
Inicjator ustanowienia odznaczenia Tadeusz Wojciech Drwal przypomniał genezę powstania KWiS i podkreślił znaczenie wielkiego zaangażowania prezesa IPN dr. Janusza Kurtyki w jego ustanowienie. Natomiast dyrektor AIPN Marzena Kruk opowiedziała o pracy archiwum związanej z przygotowaniem i dokumentowaniem wniosków o nadanie odznaczenia Krzyż Wolności i Solidarności.
Na premierze filmu obecni byli bohaterowie filmu, damy i kawalerowie Krzyża Wolności i Solidarności oraz członkowie ich rodzin, przedstawiciele środowisk kombatanckich, instytucji państwowych zaangażowanych w honorowanie działaczy opozycji antykomunistycznej odznaczeniem Krzyż Wolności i Solidarności oraz instytucji kultury kultywujących pamięć o wolnościowych dążeniach Polaków.
Film „Którzy ogień podsycą… ” będzie wkrótce prezentowany na seansach w Katowicach i Gdańsku. W drugiej połowie 2024 roku, obraz będzie można zobaczyć na kanale IPNtv na YouTube.
Krzyż Wolności i Solidarności ustanowiony został na mocy ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach z 5 sierpnia 2010 r.
Z inicjatywą nadania odznaczenia występuje Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Za przygotowanie wniosków odznaczeniowych odpowiada Archiwum IPN.
Archiwum IPN od 2019 r. publikuje biogramy osób uhonorowanych KWiS na stronie: Krzyż Wolności i Solidarności – Lista Osób Odznaczonych
Informacje o zasadach przyznawania KWiS znajdują się pod linkiem: Krzyż Wolności i Solidarności
Źródło: ipn.gov.pl
