Groby polskich żołnierzy na Wschodzie
Na wiosnę ruszą prace nad renowacją mogił polskich żołnierzy z czasów wojny polsko-bolszewickiej, które znajdują się na terenach Litwy, Łotwy i Białorusi. „ Rekonstrukcja wojennych kwater polskich żołnierzy poległych w wojnie z bolszewikami i przywrócenie ich narodowej pamięci, to jeden ze sposobów przypomnienia rodakom o znaczeniu naszego zwycięstwa z 1920 roku” – powiedział Mikołaj Falkowski, prezes Fundacji Pomocy Polakom na Wschodzie, która prowadzi prace. Fundacja od prawie trzech lat odnajduje i przeprowadza renowacje niszczejących mogił wojennych.
W tym roku jednym z głównych celów Fundacji jest rozpoczęcie prac konserwatorskich na Wileńszczyźnie na Litwie. Fundacja ma zamiar m.in. odbudować kwatery na wileńskim Zakrecie. To druga, po cmentarzu na Antokolu, polska nekropolia wojenna w tym mieście. Powstała w okresie międzywojennym, przeniesiono do niej szczątki żołnierzy ekshumowanych z różnych zakątków Wileńszczyzny, ale plany budowy cmentarza przerwał wybuch II wojny światowej. Fundacji udało się dotrzeć do przedwojennych projektów i chce odbudować nekropolię według wzoru sprzed wojny. Prace przeprowadzone będą też na polskim cmentarzu w dzielnicy Nowa Wilejka, gdzie spoczywa ok. 30 żołnierzy. W podwileńskiej Mejszagole zostanie przeprowadzona konserwacja i zabezpieczenie 26 krzyży na mogiłach polskich wojskowych.
Na Białorusi zostaną wyremontowane mogiły m.in. w Królewszczyźnie i Krzywiczach, Użance, Kobryniu, Nowym Świerżeniu, Brześciu. Do tej pory poddano renowacji i rekonstrukcji ponad 430 mogił indywidualnych i zbiorowych polskich żołnierzy poległych w wojnie z bolszewikami. Fundacja odnowiła cmentarze: w Dokszycach, Duniłowiczach, Głębokim, Zadorożu, Jaźnie i Podświlu.
Prace konserwatorskie na polskich cmentarzach i kwaterach Fundacja prowadzi w ramach programu „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą”, który jest finansowany przez polski resort kultury.
O tym, które kwatery zostaną objęte renowacją, decyduje resort kultury. Eksperci biorą pod uwagę stan zachowania mogił, analizują także wnioski składane przez Fundację na podstawie wizji lokalnych na Wschodzie. Polskie kwatery z 1920 roku są one rozsiane na całym pasie od Dźwiny między Łotwą a Białorusią na północy, przez obszar frontu z lat 1919–1920 na terenie dawnej II RP, a obecnie Ukrainy i Białorusi, aż do współczesnego pogranicza Ukrainy, Rumunii i Mołdawii.
Celem Fundacji Pomocy Polakom na Wschodzie, założonej w 1992 w Warszawie, jest niesienie pomocy i wspieranie Polaków zamieszkałych w krajach byłego ZSRS, m.in. poprzez upowszechnianie znajomości języka polskiego, polskiej kultury czy poprawę sytuacji materialnej polskiej społeczności. Prawie trzy lata temu Fundacja rozszerzyła swoją działalność o opiekę nad miejscami pamięci narodowej.
Źródło: Znadniemna.pl/Anna Dąbrowska/polska-zbrojna.pl/
