„Cierpimy za Polskę” – napisy na ścianach w dawnym więzieniu UB
W kamienicy przy ulicy Strzeleckiej 8 w Warszawie w latach 1944–1945 mieściła się Kwatera Główna NKWD w Polsce. W latach 1945–1948 w tym budynku znajdował się areszt Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. W dokumentach komunistycznego resortu bezpieczeństwa nie ma informacji potwierdzających istnienie tego miejsca. Jedynymi dowodami przetrzymywania, brutalnego przesłuchiwania i mordowania żołnierzy polskiego podziemia antykomunistycznego w piwnicach kamienicy przy ulicy Strzeleckiej 8 są zachowane na ścianach inskrypcje.
W lutym 2020 roku Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu otworzył w tym miejscu Izbę Pamięci, która jest symbolicznym upamiętnieniem miejsc zbrodni komunistycznych w Polsce. W latach 1944–1956 na terenie naszego kraju istniało wiele tajnych więzień i aresztów, które były miejscami kaźni i cierpienia osób sprzeciwiających się sowietyzacji naszego kraju. Izba Pamięci przy ulicy Strzeleckiej 8 w Warszawie jest więc reprezentatywna dla wielu miejsc zbrodni komunistycznych rozsianych po całej Polsce.
Komunistyczne represje z lat 1944–1954 spowodowały śmierć około 50 tys. ludzi. Blisko 250 tys. zostało skazanych z powodów politycznych, a przez areszty, więzienia i obozy pracy podległe Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego przeszło ponad 1 mln 100 tys. obywateli polskich. Znaczny udział w tych działaniach miał Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. Przez dziesięć lat działalności aresztowano 17 tys. osób, w tym 6084 – za udział w konspiracji niepodległościowej, a 3859 – za współpracę z organizacjami antykomunistycznymi. Stołeczny Urząd Bezpieczeństwa w tym czasie mógł wykazać się liczbą 4200 zatrzymanych.
Inskrypcje w piwnicach
W piwnicach Izby Pamięci znajdują się zachowane w formie nienaruszonej ślady po dawnym areszcie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie oraz inskrypcje będące dowodem cierpienia ofiar reżymu komunistycznego, co czyni to miejsce unikatowym w skali całego kraju. Piwnice w kamienicy przy ulicy Strzeleckiej 8 – to miejsce, które mówi o tym, jak wyglądało zniewolenie Polski po 1944 roku, miejsce okrutnych zbrodni komunistycznych, miejsce w którym historia została wyryta na ścianie. W kamienicy mieszkali potem pracownicy UB i ich rodziny. Nie przeszkadzały im przejmujące napisy na ścianach piwnic.
Refleksja nad historią
Na parterze Izby Pamięci prezentowana jest skala represji komunistycznych na przygotowanej przez Oddział IPN w Warszawie stałej ekspozycji pt. „Czerwona mapa Warszawy”. Izba Pamięci IPN Strzelecka 8 prowadzi działalność o charakterze edukacyjnym, związaną głównie z historią represji komunistycznych w Warszawie, jak też gromadzi informacje dotyczące zbrodni komunistycznych skali całej Polski.
W czwartek, 27 lutego 2025 roku, mija 5 lat od otwarcia Izby Pamięci Strzelecka 8. Podczas organizowanych tego dnia warsztatów i paneli dyskusyjnych chcemy przypomnieć tragiczne losy więźniów aresztu NKWD i UB oraz podsumować dotychczasową działalność tego ośrodka edukacyjnego i badawczego na warszawskiej Pradze. Wstęp wolny!
Obchody 5-lecia Izby Pamięci Strzelecka 8 to wyjątkowa okazja do refleksji nad historią, jej wpływem na współczesność oraz rolą miejsc pamięci w edukacji historycznej. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą lepiej poznać losy Strzeleckiej 8 i oddać hołd ofiarom, które w jej murach doświadczały brutalnych represji.
Źródło: ipn.gov.pl
