Według raportu CBOS: Auschwitz-Birkenau w pamięci zbiorowej – 75 lat po wyzwoleniu, niemal jedna dziesiąta badanych deklaruje, że ktoś z ich bliskich był więźniem Auschwitz, a czterech na stu (4 proc.) straciło tam kogoś z rodziny. "Około jednej siódmej ankietowanych (14 proc.) – nieco mniej niż przed pięcioma laty – ma lub miało wśród bliskich osoby więzione w innym niemieckim obozie koncentracyjnym, a zbliżony odsetek (13 proc.) – w jakimś hitlerowskim obozie jenieckim" - napisano w raporcie.
Z badania CBOS wynika, że na przestrzeni 25 lat
tylko w niewielkim stopniu ubyło ludzi pamiętających o tym, że ich bliscy byli więźniami Auschwitz, natomiast zauważalnie mniej osób – nawet jeśli porównywać wyłącznie z pomiarem sprzed pięciu lat – wskazuje na doświadczenia z innych obozów koncentracyjnych.
Muzeum obozu Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu zwiedzała ponad połowa badanych (55 proc.), a więc tyle samo, ile pięć lat wcześniej. Częściej były tam osoby, dla których to miejsce wiąże się z historią rodzinną – ktoś z ich bliskich był więźniem lub zginął w Auschwitz-Birkenau – niż pozostali, niemający takich zapośredniczonych doświadczeń.
Niemal wszyscy badani twierdzą, że pamięć o Auschwitz jest dla nich czymś istotnym, w tym prawie sześciu na dziesięciu (59 proc.) przykłada do niej bardzo dużą wagę. W opinii ponad siedmiu na dziesięciu badanych (71 proc.) pamięć o Auschwitz ma obecnie uniwersalne znaczenie – jest ważna dla każdego człowieka, całego świata. (...) W ciągu ostatnich pięciu lat umocniło się przekonanie o uniwersalności symboliki Auschwitz i jednocześnie przybyło osób wskazujących na jej znaczenie dla Polaków. Ubyło natomiast uważających, że przynależy ona do przeszłości i jest ważna głównie dla ludzi pamiętających wojnę.
– napisano w raporcie.
Z kolei nazwa Oświęcim/Auschwitz kojarzy się przede wszystkim z miejscem męczeństwa narodu Polskiego 43 proc. badanych, a trochę rzadziej – z miejscem zagłady Żydów - 38 proc. badanych.
W raporcie CBOS przypomniano, że obóz w Auschwitz jest symbolem ludobójstwa dokonanego przez Niemców podczas II wojny światowej. Zwrócono uwagę, że w 2005 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu, a datę jego obchodów wyznaczono na 27 stycznia, czyli dzień, w którym żołnierze radzieccy otworzyli bramy KL Auschwitz.
Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) od 9 do 16 stycznia na liczącej 1016 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.