Stare Miasto stanowi jedyny na świecie w tak ogromnej skali obszar planowej i dokończonej odbudowy terenu zabytkowej zabudowy miejskiej po katastrofalnych zniszczeniach sięgających około 90 proc. Projekt rekonstrukcji opracował zespół architektów przy współpracy historyków i historyków sztuki, na podstawie zachowanych wizerunków Warszawy, w tym wedut Canaletta. Wykorzystano wszelkie zachowane fragmenty fasad, elementy wystroju wnętrz. Należy jednak również przypomnieć, iż przy okazji odbudowy zdarzały się również skandaliczne wyburzenia budynków, które mogły być ocalone.
Już 5 listopada 1944 r. obradowało w Lublinie Stowarzyszenie Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. Architekci stwierdzili wówczas jednogłośnie, iż należy odtworzyć zburzoną Warszawę. Przez kilka lat przygotowywano się do odbudowy wytyczne konserwatorskie i prowadzono badania. Wreszcie zadecydowano, że zostanie przywrócona świetność Starego Miasta z XVIII w., przy jednoczesnym zachowaniu układu przestrzennego z okresu jego powstania.
W 1980 r. Komitet Światowego Dziedzictwa wydał orzeczenie o wyjątkowej uniwersalnej wartości Starego Miasta, w którym napisano m.in.:
Dalej czytamy:Zespolenie ocalałych elementów z częściami Starego Miasta odtworzonymi w wyniku programu działań konserwatorskich doprowadziło do powstania przestrzeni miejskiej wyjątkowej w wymiarze materialnym (forma najstarszej części miasta), funkcjonalnym (dzielnica mieszkalna i miejsce ważnych wydarzeń historycznych, społecznych i duchowych) oraz symbolicznym (miasto nieujarzmione). (…) Podjęcie kompleksowych działań konserwatorskich na skalę całego miasta historycznego było unikatowym doświadczeniem europejskim i wpłynęło na weryfikację doktryny i praktyki konserwatorskiej.
Reklama
Historyczne centrum Warszawy jest wyjątkowym przykładem kompleksowej odbudowy celowo zniszczonego w warstwie materialnej miasta. U podstawy materialnej rekonstrukcji legła siła ducha i determinacja narodu, która doprowadziła do odbudowy dziedzictwa na skalę unikalną w dziejach Świata. (…) W trakcie odbudowy zachowano, a w kilku przypadkach uczytelniono, pierwotny układ urbanistyczny średniowiecznego miasta. Zasada odtworzenia i uczytelnienia historycznego układu została zastosowana nie tylko w stosunku do Starego Miasta, ale także zabudowy Nowego Miasta i Traktu Królewskiego, co dało efekt ciągłości historycznej i przestrzennej zespołu miejskiego (ww. zespoły są zlokalizowane w granicach strefy buforowej).
