36 lat temu Stare Miasto w Warszawie wpisano na listę UNESCO

Historyczne centrum Warszawy nie jest ani najstarsze, ani największe, ani najcenniejsze architektonicznie w Polsce. Wpisano je jednak na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego ze względu na wyjątkowy przykład całkowitej rekonstrukcji zespołu historycznego wynikającej ze względów ideowych. To symbol odrodzenia polskiej kultury, która miała być całkowicie zniszczona przez niemieckich najeźdźców.

Stare Miasto stanowi jedyny na świecie w tak ogromnej skali obszar planowej i dokończonej odbudowy terenu zabytkowej zabudowy miejskiej po katastrofalnych zniszczeniach sięgających około 90 proc. Projekt rekonstrukcji opracował zespół architektów przy współpracy historyków i historyków sztuki, na podstawie zachowanych wizerunków Warszawy, w tym wedut Canaletta. Wykorzystano wszelkie zachowane fragmenty fasad, elementy wystroju wnętrz. Należy jednak również przypomnieć, iż przy okazji odbudowy zdarzały się również skandaliczne wyburzenia budynków, które mogły być ocalone.

Już 5 listopada 1944 r. obradowało w Lublinie Stowarzyszenie Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. Architekci stwierdzili wówczas jednogłośnie, iż należy odtworzyć zburzoną Warszawę. Przez kilka lat przygotowywano się do odbudowy wytyczne konserwatorskie i prowadzono badania. Wreszcie zadecydowano, że zostanie przywrócona świetność  Starego Miasta z XVIII w., przy jednoczesnym zachowaniu układu przestrzennego z okresu jego powstania. 



W 1980 r. Komitet Światowego Dziedzictwa wydał orzeczenie o wyjątkowej uniwersalnej wartości Starego Miasta, w którym napisano m.in.:

Zespolenie ocalałych elementów z częściami Starego Miasta odtworzonymi w wyniku programu działań konserwatorskich doprowadziło do powstania przestrzeni miejskiej wyjątkowej w wymiarze materialnym (forma najstarszej części miasta), funkcjonalnym (dzielnica mieszkalna i miejsce ważnych wydarzeń historycznych, społecznych i duchowych) oraz symbolicznym (miasto nieujarzmione). (…) Podjęcie kompleksowych działań konserwatorskich na skalę całego miasta historycznego było unikatowym doświadczeniem europejskim i wpłynęło na weryfikację doktryny i praktyki konserwatorskiej.

Dalej czytamy:

Historyczne centrum Warszawy jest wyjątkowym przykładem kompleksowej odbudowy celowo zniszczonego w warstwie materialnej miasta. U podstawy materialnej rekonstrukcji legła siła ducha i determinacja narodu, która doprowadziła do odbudowy dziedzictwa na skalę unikalną w dziejach Świata. (…) W trakcie odbudowy zachowano, a w kilku przypadkach uczytelniono, pierwotny układ urbanistyczny średniowiecznego miasta. Zasada odtworzenia i uczytelnienia historycznego układu została zastosowana nie tylko w stosunku do Starego Miasta, ale także zabudowy Nowego Miasta i Traktu Królewskiego, co dało efekt ciągłości historycznej i przestrzennej zespołu miejskiego (ww. zespoły są zlokalizowane w granicach strefy buforowej).

 

Źródło: nid.pl

#odbudowa #Warszawa #Starówka #dziedzictwo #UNESCO