105 lat temu urodził się Jan Zumbach – pilot dywizjonu 303
Urodził się 15 kwietnia 1915 r. w podwarszawskim wówczas Ursynowie. Ojciec Eugeniusz posiadał podwójne obywatelstwo, polskie i szwajcarskie, matka Halina z domu Gorzechowska. Dziadkowie ze strony ojca byli Szwajcarami, wyemigrowali na ziemie polskie w XIX w. Zumbach po dziadku też posiadał obywatelstwo szwajcarskie. Wraz z rodzicami w 1922 r. przeprowadził się do Bobrowa koło Brodnicy na Pomorzu. Tam w wieku trzynastu lat zobaczył pokazy lotnicze i postanowił zostać lotnikiem.
Po zakończeniu wojny obronnej 1939 roku przedostał się przez Rumunię i Francję do Wielkiej Brytani. Pierwsze zwycięstwo odniósł 7 września, zestrzeliwując dwa bombowce Dornier Do 17. Podczas Bitwy o Anglię zestrzelił co najmniej siedem samolotów wroga i prawdopodobnie jeden Bf 109. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari. Podczas dalszych walk zestrzelił kolejne maszyny wroga, osiągając trzynaście pewnych zestrzeleń i kilka prawdopodobnych.
Od grudnia 1941 do marca 1942 r. służył jako instruktor pilotażu myśliwskiego w 58 Operational Training Unit w Grangemouth. Po powrocie do dywizjonu został, w stopniu kapitana, dowódcą eskadry A, a 18 maja 1942 przejął dowodzenie Dywizjonem 303, które sprawował do grudnia 1942. Ukończył kurs w Wyższej Szkole Lotniczej w Szkocji. Od stycznia 1943 r. nosił stopień podpułkownika. Dowodził 3. Skrzydłem Myśliwskim. Od sierpnia 1944 r. był dowódcą 133. Skrzydła Myśliwskiego. W kwietniu 1945 r. zabłądził, przeleciał linię frontu, lądował przymusowo i został wzięty do niewoli. Po kapitulacji Niemiec wrócił do Wielkiej Brytanii, gdzie od czerwca do września 1946 r. służył w bazie RAF Hethel, w polskim 3. Skrzydle Myśliwskim.
Po demobilizacji w październiku 1946 wyjechał do Szwajcarii. Zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w paryskim mieszkaniu 3 stycznia 1986 r. Władze francuskie zamknęły śledztwo. Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Poza Virtuti Militari został czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, dwukrotnie Medalem Lotniczym, Polową Odznaką Pilota i dwukrotnie brytyjskim DFC (Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym).
Źródło: pap.pl
