Ariadna na Naxos

Kiedy któraś z dwóch wielkich murzyńskich sopranistek, Jessye Norman albo Leontyne Price, śpiewa arię Ariadny „Es gibt ein Reich, wo alles rein ist” – „Jest takie królestwo, gdzie wszystko jest czyste” – z opery Richarda Straussa i Hugo von Hofmannsthala „Ariadne auf Naxos”, mały jeż, który spacerował po trawniku w naszym ogrodzie, zatrzymuje się i podnosi do góry swój wąski ryjek, wiewiórka, która skakała między gałęziami świerku, zastyga i wypuszcza z łapek długą szyszkę, a liście dwóch dębów i dziewięciu brzóz przestają się poruszać – nie chcąc swoim jesiennym szelestem zagłuszyć czystego krzyku, czystego jęku – sopranowego lamentu Ariadny. Nie wiem, nie potrafię tego ocenić, która z dwóch murzyńskich sopranistek śpiewa piękniej – i która z nich pojęła lepiej, o czym na skalistej plaży śpiewa kreteńska królewna. Sopran Jessye Norman jest mocniejszy i głębszy, ale w sopranie Leontyne Price, w jego głębi, jest ukryta jakaś siła tajemnicza, której nie sposób opisać, a której w sopranie Jessye Norman nie ma – „Es gibt ein Reich, wo alles rein ist” – krzyczy Ariadna głosem Leontyne i mój kręgosłup zaczyna dygotać – nie wiadomo, czy sopranowe ostrze, przebijając go, nie spowoduje w nim jakichś szkód nie do naprawienia. Zresztą wszystkie inne nagrania Leontyne Price, lepsze i gorsze, jej Verdi, jej Puccini, nawet „Porgy and Bess” Gershwina, działają na mnie – czy raczej na mój kręgosłup – podobnie. O czym śpiewa Ariadna porzucona przez Tezeusza na skalistym wybrzeżu wyspy Naxos? Ja uważam, że Strauss i Hofmannsthal zapisali w tej arii nie tylko rozdzierający smutek Ariadny – zapisali też rozdzierający smutek ludzi, którzy widzą konanie swojej cywilizacji i tęsknią za jej czystymi greckimi źródłami i za jej czystym greckim powietrzem. Źródłami, które zostały zamulone, i powietrzem, które zostało zatrute. Opera „Ariadne auf Naxos” w swojej ostatecznej wersji ukończona została bodajże w roku 1916. Byli więc już wtedy, w samym środku pierwszej wojny światowej, Europejczycy, którzy rozumieli (lub może tylko przeczuwali), że rozpoczyna się konanie europejskiej cywilizacji – zatrutej przez Niemców ich straszliwym iperytem. To jest słuszny powód do chwały poety i kompozytora, Hofmannsthala i Straussa. „Es gibt ein Reich, wo alles rein ist” – Ariadnę uniósł tam, w te czyste regiony, gdzie teraz rządzi śmierć, między greckie obłoki, Dionizos, który ujrzał ją płaczącą między nadmorskimi skałami. Ale my nigdy tam nie powrócimy.

Nasze serwisy:

Wyszukiwanie

HUMOR

Służba zdrowia

Szczerze

2 lata

NAJNOWSZE

Brigitte Macron w ogniu krytyki: okulary, które przyćmiły uroczystości pamięci ofiar zamachów 13 listopada

Kolejna podwyżka na rachunku za prąd. Tym razem opłata kogeneracyjna

39-latek zaatakował policjantów. Zmarł podczas interwencji

Rosyjski atak dronowy na Dniepr. Zginęła jedna osoba

Trump zapytany o wojnę: "Myślałem, że to będzie łatwiejsze"

Białoruskie balony nad Litwą. Premier Estonii: "To atak hybrydowy"

600 budynków zaświeci się na czerwono. Świat protestuje przeciw prześladowaniu chrześcijan

Przez ETS padnie operator EC Będzin? Sytuacja jest poważna