Badanie przeprowadzone przez Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) dostarcza zaskakujących wyników dotyczących preferencji prokreacyjnych kobiet i mężczyzn. Z analizy sondażu wynika, że kobiety nieco częściej niż mężczyźni nie wyrażają chęci posiadania dzieci (odpowiednio 10% wobec 6%).
Z badania wynika również, że to kobiety częściej deklarują, że zadowoliłyby się tylko jednym potomkiem (12% wobec 10% u mężczyzn). Natomiast mężczyźni częściej niż kobiety wyrażają pragnienie posiadania dwójki dzieci (49% wobec 46%). W przypadku większej liczby potomstwa, podobny odsetek kobiet i mężczyzn wyraża chęć posiadania trójki lub więcej dzieci (odpowiednio 23% i 22%).
Badanie dotyczyło osób w wieku 18-40 lat i pokazało, że blisko połowa badanych (47%) deklaruje chęć posiadania dwójki dzieci, a kolejne 18% preferuje trójkę. Jedynie niewielka grupa badanych (5%) wyraziła pragnienie posiadania czworga lub więcej dzieci.
Jeśli chodzi o aktualną sytuację rodzinną, ponad połowa badanych (57%) nie posiada dzieci. Jedno dziecko ma 17% ankietowanych, natomiast 19% ma dwoje potomstwa. Z kolei relatywnie niewielu (6%) badanych ma trójkę lub więcej dzieci.
Porównując preferowaną liczbę dzieci z aktualną, wynika, że tylko 30% badanych ma zrealizowane swoje plany prokreacyjne - mają tyle dzieci, ile chcieli. Natomiast aż 57% osób ma mniej dzieci, niż zamierzało. Jedynie 1% ma więcej dzieci, niż pierwotnie planowało. Co ciekawe, około 11% badanych nie ma sprecyzowanych preferencji co do liczby dzieci, odpowiadając na pytanie w sposób otwarty.
CBOS zwraca również uwagę na grupę osób, które w ogóle nie chcą mieć dzieci. Stanowią oni 8% badanych w wieku 18-40 lat. Wśród tych osób najwięcej jest w grupie wiekowej 18-24 lat (13%), z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym (17%) oraz mieszkających w największych miastach, liczących 500 tys. mieszkańców lub więcej (13%). Wysokie dochody per capita, wynoszące co najmniej 4000 zł, również przyczyniają się do wyższego odsetka osób nieplanujących potomstwa (12%).
Badani, którzy deklarowali brak chęci posiadania dzieci, uzasadniali to różnymi powodami. Najczęściej wskazywaną przyczyną był aspekt osobisty (55%), po prostu osoby te nie wykazywały pragnienia posiadania potomstwa, nie czuły do tego zamiłowania (18%), a także uważały to za sprawę osobistą (10%) lub za zbyt dużą odpowiedzialność (10%). Inne przyczyny obejmowały wygodę i potrzebę niezależności (7%) oraz poczucie, że na razie jest zbyt wcześnie na założenie rodziny (7%). Rzadziej wymieniane powody to kwestie związane z nieheteronormatywnością, brakiem partnera lub stałego związku. Niektórzy badani wskazywali również kwestie materialne (14%) jako powód nieplanowania potomstwa, związane m.in. z wysokimi kosztami utrzymania czy inflacją.