Tak powstają planety! Unikalne zdjęcie odkrywa kosmiczną tajemnicę
Fotografia udostępniona przez European Southern Observatory wskazuje, jak mogą formować się gazowe olbrzymy, takie jak Jowisz. Dzięki wykorzystaniu Very Large Telescope (VLT) oraz Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) naukowcy mieli okazję zaobserwować znaczne skupiska pyłu w pobliżu młodej gwiazdy. Istnieje możliwość, że z biegiem czasu te skupiska mogą ewoluować w kierunku tworzenia się dużych planet.
To odkrycie naprawdę porusza wyobraźnię. To pierwsza w historii obserwacja takich skupisk wokół młodej gwiazdy z potencjałem do powstania z nich olbrzymich planet.
– mówi współautorka dokonania, Alice Zurlo z Uniwersytetu Diego Portalesa w Chile.
2/ ⭐️ Close to a young star, researchers have found large dusty clumps that could collapse to create giant planets!
— ESO (@ESO) July 25, 2023
The #VLT probed the surface of the dusty material around the star (left in the image below) while ALMA could peer deeper into its structure (right) pic.twitter.com/r0j9Nea8VL
Gwiazda oznaczona jako V960 Mon znajduje się w odległości 5 tysięcy lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Jednorożca. Przykuła uwagę , gdy w 2014 roku jej jasność wzrosła ponad 20-krotnie.
Przeprowadzone wówczas obserwacje ujawniły, że otaczający ją materiał układa się w skomplikowany układ spiralnych ramion, które rozciągają się na większe odległości niż średnica całego Układu Słonecznego.
Ta informacja skłoniła autorów nowej publikacji do przeanalizowania archiwalnych danych zgromadzonych przez ALMA. O ile VLT pozwolił na zbadanie powierzchni otaczającego gwiazdę materiału, to ALMA umożliwił im spojrzenie w głąb tej struktury.
Obserwacje przy użyciu ALMA jednoznacznie wykazały, że spiralne ramiona ulegają fragmentacji, prowadząc do powstania skupisk o masach porównywalnych do mas planet.
– wyjaśniła Zurlo.
Do tej pory uważano, że olbrzymie planety, takie jak Jowisz, powstają przez akrecję jąder lub w wyniku grawitacyjnych niestabilności. W pierwszym przypadku małe cząstki pyłu łączą się, tworząc coraz większe struktury, a w drugim duża ilość materiału otaczającego gwiazdę zostaje przyciągnięta przez grawitacyjne siły.
Dotychczasowe dowody głównie wspierały pierwszy scenariusz, ale to nowe odkrycie wspiera istnienie drugiego.
3/ This finding is the first of its kind, showing that also the contraction and collapse of large fragments of material can lead to the birth of massive planets.
— ESO (@ESO) July 25, 2023
The star in question is V960 Mon, located over 5000 light-years away. Zoom into it with the video below! 👨🚀 pic.twitter.com/k8DEj6bgXa
Nikt nigdy nie zaobserwował rzeczywistej niestabilności grawitacyjnej działającej na skalę planetarną. Do teraz. Nasz zespół od lat poszukiwał śladów formowania się planet. Nie moglibyśmy być bardziej podekscytowani tym niezwykłym odkryciem.
mówi kierujący badaniem, Philipp Weber z Uniwersytetu Santiago de Chile
Naukowcy mają nadzieję na uzyskanie bardziej szczegółowych danych dzięki przyszłym obserwacjom z użyciem infrastruktury ESO, w tym przy wsparciu budowanego już Extremely Large Telescope (ELT) w Chile. Zdaniem astronomów pozwoli on na analizę składu chemicznego skupisk pyłu otaczających gwiazdę. To z kolei pomoże uzyskać więcej informacji na temat materiału, z którego potencjalnie mogą powstać przyszłe planety.
Źródło: Niezalezna.pl, PAP, iopscience.iop.org, eso.org
