Komisja Europejska ocenia, że jest coraz bardziej prawdopodobne, iż 12 kwietnia Wielka Brytania opuści UE bez porozumienia. Poinformowała zarazem, że zakończyła właśnie przygotowania na wypadek bezumownego brexitu. Bruksela ostrzegła przed konsekwencjami twardego wyjścia.
Komisja Europejska podkreśliła, że wspiera administracje państw członkowskich w ich przygotowaniach do bezumownego brexitu. Wezwała przy tym wszystkich obywateli i przedsiębiorstwa UE do dalszego zasięgania informacji o konsekwencjach ewentualnego braku porozumienia oraz do zakończenia przygotowań na wypadek najgorszego scenariusza.
Rzecznik KE Margaritis Schinas mówił na poniedziałkowej konferencji prasowej w Brukseli, że instytucja, którą reprezentuje, odnotowała niedzielny marsz w Londynie za drugim referendum, a także prounijną petycję podpisaną przez ok. 5 mln osób, ale opiera się na decyzjach rządu Zjednoczonego Królestwa.
"Tak długo jak rząd Wielkiej Brytanii nie poinformuje nas o innej decyzji, pracujemy przy założeniu, że kraj ten opuści UE. Cały czas pracujemy z rządem Jej Królewskiej Mości, aby pomóc w uporządkowanym wyjściu, będąc przy tym absolutnie przygotowanym na wszystkie opcje, włączając w to tę najgorszą"
- podkreślił rzecznik.
KE przypomniała, że na wniosek brytyjskiej premier Theresy May 27 krajów UE zgodziło się w czwartek przesunąć termin wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE na 22 maja, pod warunkiem, że najpóźniej do 29 marca Izba Gmin zatwierdzi umowę o wyjściu. Jeżeli do tego czasu brytyjski parlament nie przegłosuje porozumienia, będzie obowiązywało przedłużenie tego terminu do 12 kwietnia. W tym scenariuszu Wielka Brytania ma - według oczekiwań - przedstawić dalszy plan działania.
"Chociaż Unia Europejska w dalszym ciągu ma nadzieję, że do tego nie dojdzie, oznacza to, że jeżeli umowa o wystąpieniu nie zostanie ratyfikowana do piątku 29 marca, w dniu 12 kwietnia może dojść do twardego brexitu. UE przygotowała się na taki scenariusz i pozostała zjednoczona przez cały okres przygotowań. Obecnie ważne jest, aby wszyscy byli gotowi i świadomi praktycznych skutków, jakie niesie ze sobą ewentualny brexit bez porozumienia"
- czytamy w poniedziałkowym komunikacie KE.
Jeśli dojdzie do bezumownego brexitu, Wielka Brytania stanie się państwem trzecim bez żadnych przejściowych uzgodnień. Od tej chwili całe unijne prawo pierwotne i wtórne przestanie obowiązywać w odniesieniu do tego kraju. Nie będzie okresu przejściowego, który przewidziano w umowie o wystąpieniu. "W oczywisty sposób spowoduje to znaczne zakłócenia dla obywateli i przedsiębiorstw" - zauważyła KE.
Wówczas relacje unijno-brytyjskie będą regulowane przez prawo międzynarodowe, w tym przepisy Światowej Organizacji Handlu (WTO). Urzędnicy w Brukseli ostrzegają, że Unia będzie zobowiązana do natychmiastowego wprowadzenia własnych przepisów i taryf celnych na swoich granicach z Wielką Brytanią.
Obejmuje to kontrole i badania w zakresie ceł, norm sanitarnych i fitosanitarnych oraz weryfikacji zgodności z normami UE.
"Pomimo zakrojonych na szeroką skalę działań przygotowawczych przeprowadzonych przez organy celne państw członkowskich, kontrole te mogą spowodować znaczne opóźnienia na granicach. Podmioty z Wielkiej Brytanii przestaną również kwalifikować się do otrzymywania dotacji unijnych i uczestniczenia w procedurach zamówień publicznych w UE na dotychczasowych zasadach"
- wskazała KE.
To samo dotyczy obywateli Wielkiej Brytanii, którzy przestaną być obywatelami Unii Europejskiej. W konsekwencji będą oni poddawani dodatkowym kontrolom przy przekraczaniu granicy UE. Państwa członkowskie przygotowały się do takiej sytuacji w portach i na lotniskach, by zagwarantować, że kontrole te będą prowadzone w sposób jak najbardziej efektywny, ale mimo wszystko mogą one powodować opóźnienia.
Komisja Europejska przygotowuje się na ewentualny brexit bez porozumienia od grudnia 2017 roku. W ramach przygotowań przeprowadziła zakrojone na szeroką skalę rozmowy techniczne z państwami członkowskimi unijnej "27" zarówno na temat ogólnych kwestii dotyczących gotowości i planu awaryjnego, jak i na temat konkretnych działań sektorowych, prawnych i administracyjnych związanych z przygotowaniami do brexitu.
Parlament Europejski i Rada UE, w której zasiadają państwa członkowskie, przyjęły 17 z 19 propozycji zmian w prawie związanych z brexitem. Chodzi m.in. o środki, które zapewnią utrzymanie podstawowych połączeń lotniczych, uprawnień do zabezpieczenia społecznego czy programu Erasmus+.