Rządowy projekt ustawy o służbie zagranicznej zakłada m.in. utworzenie odrębnego stanowiska Szefa Służby Zagranicznej. Miałby on w sposób całościowy kierować służbą zagraniczną, organizować szkolenia, wskazywać kryteria oceny członków służby zagranicznej. Projekt zakłada też zmianę struktury stopni dyplomatycznych - najwyższym stopniem będzie minister-pełnomocny, a nie jak obecnie ambasador. Projekt zakłada zmianę zasad naboru kandydatów do służby zagranicznej oraz udostępnienie archiwów MSZ obejmujących okres do 1990 r. Instytutowi Pamięci Narodowej
Szef MSZ prezentując projekt podczas pierwszego czytania w Sejmie zapewnił, że jest on odpowiedzią na nowe wyzwania i konieczność większej profesjonalizacji służby zagranicznej.
Niezwykle potrzebne jest trwałe i klarowne rozdzielenie czynnika politycznego od urzędniczego, którego w dotychczasowej strukturze służby zagranicznej, w przeciwieństwie do służby cywilnej, po prostu nie ma
- mówił Rau.
Jak dodał, obecnie zwieńczeniem kariery urzędniczej w służbie dyplomatycznej jest stanowisko ambasadora, a po zmianach będzie to stanowisko ministra-pełnomocnego. Zaznaczył, że stanowisko ambasadora będzie przysługiwało tylko osobie pełniącej takie obowiązki na placówce zagranicznej. Projekt wprowadza także rozróżnienia pracowników służby zagranicznej, w której zatrudnieni będą dyplomaci zawodowi, pracownicy krajowi, pracownicy zagraniczni, dyplomaci delegowani.
Ustawa w sposób klarowny oddziela czynnik polityczny reprezentowany przez ambasadorów, wiceministrów i ministra od komponentu urzędniczego, profesjonalnego, złożonego z zawodowego korpusu dyplomatycznego oraz pozostałych członków służby zagranicznej
- powiedział Rau.
Szef MSZ zapewnił, że proponowane przepisy zwiększą funkcjonalność służby zagranicznej i przejrzystość w zatrudnieniu. Wśród kluczowych zapisów projektu wymienił oddzielenie funkcji Dyrektora Generalnego MSZ od Szefa Służby Zagranicznej, który ma kierować służbą zagraniczną, budować jej wizerunek, organizować szkolenia, kierować procesem zatrudniania kadr, nadawania stopni dyplomatycznych.
Wśród istotnych zmian minister wymienił także funkcjonowanie Akademii Dyplomatycznej, która ma prowadzić wyspecjalizowane seminaria, wykłady i kursy.
W myśl projektowanych przepisów pracownicy służby zagranicznej nie będą musieli ukończyć prowadzonej przez Akademię Dyplomatyczną aplikacji dyplomatyczno-konsularnej. Jednak, aby zostać zawodowymi dyplomatami i uzyskać pierwszy stopień dyplomatyczny pracownik służby zagranicznej po trzech latach doświadczenia będzie musiał ukończyć seminarium dyplomatyczno-konsularne i zdać egzamin.
