Uroczystość miała miejsce na terenie Małopolskiej Uczelni Państwowej im. rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu, gdzie znajduje się pomnik rotmistrza. Prezydenci Polski i Izraela w ciszy i zadumie złożyli kwiaty przed monumentem, przy którym umieszczono flagi obu państw.
W ceremonii, która odbyła się w asyście honorowej Wojska Polskiego, udział wzięła także córka rotmistrza - Zofia Pilecka-Optułowicz; obaj prezydenci przywitali się z nią i zrobili pamiątkową fotografię. Przy pomniku był obecny również dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL Jacek Pawłowicz.
Prezydent Polski @AndrzejDuda i Prezydent Izraela @PresidentRuvi oddają hołd pod pomnikiem Witolda Pileckiego. Pomnik znajduje się przy torach, po których do Auschwitz docierały pierwsze transporty więźniów. pic.twitter.com/k3uB3x9V9a
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) 27 stycznia 2020
Rotmistrz Witold Pilecki we wrześniu 1940 r. dobrowolnie dał się wywieźć do obozu w Auschwitz, żeby zorganizować tam konspirację wojskową i zdobyć wiarygodne dane o zbrodniach popełnianych przez Niemców. Po II wojnie światowej, 25 maja 1948 r., zamordowały go komunistyczne władze.
Po oddaniu hołdu prezydenci Polski i Izraela udali się na rozmowy bilateralne, po których po godz. 12 zaplanowano oświadczenie dla mediów.
Prezydent Polski @andrzejduda, Prezydent Izraela @PresidentRuvi i córka Witolda Pileckiego. Chwila po oddaniu hołdu Bohaterowi.#Auschwitz75 pic.twitter.com/OzfIhZv88k
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) 27 stycznia 2020
Następnie Andrzej Duda spotka się z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim. Wcześniej odbyły się rozmowy plenarne delegacji pod przewodnictwem prezydenta Dudy i dyrektor generalnej UNESCO Audrey Azoulay. Tematem tego spotkania - jak podał wcześniej szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski - była m.in. opieka nad Muzeum Auschwitz; były obóz Auschwitz-Birkenau jest na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
W poniedziałek mija 75 lat od oswobodzenia przez oddziały Armii Czerwonej niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau, w którym Niemcy zamordowali ok. 1,1 mln kobiet, mężczyzn i dzieci. 90 proc. wszystkich ofiar stanowili Żydzi. Z tej okazji przy bramie głównej byłego obozu odbędą się uroczystości, w których weźmie udział ok. 200 byłych więźniów i ocalonych z Holokaustu, a także 60 delegacji reprezentujących państwa i organizacje międzynarodowe.
Witold Pilecki (1901-1948) był również bohaterem wojny z bolszewikami, uczestnikiem wojny obronnej Polski 1939 r. W okupowanej przez Niemców stolicy współtworzył Tajną Armię Polską i jako jej żołnierz powziął plan zdobycia materiałów wywiadowczych z tworzonych przez hitlerowców obozów koncentracyjnych. Bezpośrednim powodem była rosnąca liczba aresztowań wśród żołnierzy oraz informacje o zbrodniczych działaniach Niemców. By dostać się do obozu Pilecki 19 września 1940 r. wszedł w "kocioł" podczas łapanki na stołecznym Żoliborzu.
Podając się za Tomasza Serafińskiego - ukrywającego się żołnierza polskiego - został wywieziony do niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz. Pilecki zbierał i przekazywał materiały wywiadowcze przez wypuszczanych na wolność więźniów. Uciekł z obozu pod koniec kwietnia 1943 r. W latach 1943-44 służył w oddziale III Kedywu KG AK i brał udział w Powstaniu Warszawskim.
W maju 1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa; był torturowany i oskarżony m.in. o działalność wywiadowczą na rzecz polskiego rządu na emigracji. 15 marca 1948 r. rotmistrz został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Miejsce pochówku Pileckiego nigdy nie zostało ujawnione przez komunistyczne władze; jego szczątki są wciąż poszukiwane przez IPN.
