Ojczyzna rodzi każdego człowieka cieleśnie i duchowo, nie jest tylko geograficzną ziemią, umową prawną czy produktem gospodarczym, ale dla nas jest ona sposobem istnienia, darem od Boga i zadaniem dla każdego pokolenia
– mówił metropolita częstochowski.
Polska walka o wolność
Podprzeor Jasnej Góry o. Rafał Wilk przekonywał, że mimo dążeń zaborców, którzy chcieli zniszczyć polski naród, Polacy nie wyrzekli się kultury, bo „nad życie kochali swą tożsamość wyrosłą z Chrztu Polski i pierwszego państwowego hymnu - Bogurodzicy".
Jak wskazują służby prasowej sanktuarium, Zakon Paulinów i jasnogórski klasztor odegrały ważną rolę w latach zmagań o wolność i w budzeniu świadomości narodowej Polaków. W latach poprzedzających Powstanie Styczniowe w częstochowskim sanktuarium organizowane były patriotyczne nabożeństwa.
Liczba pielgrzymek w tym czasie uległa podwojeniu w porównaniu z okresem 1835-1836. Pielgrzymki przychodziły na Jasną Górę z pieśniami religijno-patriotycznymi i chorągwiami z polskimi orłami. Pątnicy przybierali czarne stroje na znak żałoby, z patriotyczną biżuterią. Paulini wygłaszali patriotyczno-religijne kazania i powitania pątników, co władze uznawały za podburzające do manifestacji
- przypomina Biuro Prasowe Jasnej Góry.
Ogniskami ruchu narodowego były również wspólnoty paulinów. „Na 87 paulinów, którzy w 1861 r. stanowili prowincję polską około 40 było czynnie zaangażowanych w działania niepodległościowe – przypomniał historyk Zakony Paulinów o. Grzegorz Prus.
Powstanie Styczniowe rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. Powstańcy zaatakowali rosyjskie garnizony w Królestwie Polskim. W ciągu trwających ponad 1,5 roku działań zbrojnych doszło do ponad tysiąca mniejszych lub większych potyczek, a w walkach wzięło w sumie udział co najmniej 150 tys. powstańców.