Senat przyjął wczoraj nowelę Kodeksu wyborczego autorstwa Prawa i Sprawiedliwości. "Za" głosowało 60 senatorów, 21 było przeciw, a jeden wstrzymał się od głosu. Przyjrzyjmy się, jakie zmiany wprowadza przyjęta przez Senat RP nowelizacja.
1) Kadencja obecnej Państwowej Komisji Wyborczej wygaśnie po wyborach parlamentarnych w 2019 r. Zostanie ona obsadzona zgodnie z nowymi przepisami: siedmiu na dziewięciu jej członków ma być powoływanych przez sejm, a nie – jak do tej pory – delegowanych przez Trybunał Konstytucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny i Sąd Najwyższy. Dzięki poprawkom senatorów, zwiększona zostanie rola Państwowej Komisji Wyborczej w powoływaniu komisarzy wyborczych oraz szefa Krajowego Biura Wyborczego. "W przypadku uzasadnionych zastrzeżeń" zarówno wobec kandydatów na komisarzy wyborczych, jak i szefa KBW, PKW ma poinformować o tym niezwłocznie ministra spraw wewnętrznych, który wskaże nowych kandydatów; w przypadku szefa Krajowego Biura kandydatów przedstawionych przez ministra ma być dwóch. PKW ma też możliwość odwołania szefa KBW w uzgodnieniu z ministrem spraw wewnętrznych.
2) Senat zdecydował, że głosowanie korespondencyjne obejmie tylko osoby niepełnosprawne. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, których utrzymania chcieli przedstawiciele opozycji, głosować korespondencyjnie głosować może wyborca, który zgłosi taki zamiar wójtowi do 15. dnia przed dniem wyborów.
3) Zmiany obejmą także sam sposób głosowania. Zgodnie z nowelą wprowadzona zostaje nowa definicja znaku "x" na karcie do głosowania – znak "x" to "co najmniej dwie przecinające się linie". "Dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw lub nazwisk albo poczynienie innych znaków lub dopisków na karcie do głosowania, w tym w kratce lub poza nią, nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu" – zapisano w ustawie.
4) Nowela wprowadza dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która ma być liczona od wyborów samorządowych w 2018 roku. W noweli zapisano, że przepis ten "nie dotyczy wybrania na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy".
5) Kadencja rad gmin i powiatów oraz sejmików wojewódzkich wynosić będzie pięć lat.
6) Jednomandatowe okręgi wyborcze (JOW-y) będą obowiązywać tylko w gminach do 20 tys. mieszkańców. Do tej pory ordynacja większościowa dotyczyła wszystkich gmin z wyjątkiem miast na prawach powiatu.
7) W miastach na prawach powiatu budżet obywatelski będzie obowiązkowy. Wysokość budżetu obywatelskiego będzie wynosić co najmniej 0,5 proc. wydatków gminy będącej miastem na prawach powiatu zawartych w ostatnim przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu.
8) Nowela wprowadza także inicjatywę uchwałodawczą w samorządach. W gminie do 5 tys. mieszkańców z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą może wystąpić co najmniej 100 osób, w gminie do 20 tys. – co najmniej 200, w gminie powyżej 20 000 tys. – co najmniej 300. W przypadku powiatu do 100 tys. mieszkańców inicjatywę ma co najmniej 300 osób, powyżej 100 tys. - 500. W województwie inicjatywę ma grupa co najmniej 1 tys. mieszkańców.