Czym są elektrolity?
Elektrolity to składniki mineralne, które pełnią kluczową rolę w regulowaniu równowagi płynów i elektrolitów w organizmie. Są to pierwiastki naturalnie występujące w organizmie – w krwi, osoczu i płynach tkankowych. W skład elektrolitów wchodzą takie minerały jak potas, sód, magnez, wapń, chlor i fosfor. Te substancje odgrywają istotną rolę w utrzymywaniu odpowiedniej gospodarki wodno-elektrolitowej, przewodzeniu impulsów nerwowych oraz utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia osmotycznego. Dodatkowo regulują pracę mięśni i wpływają na regenerację tkanek.
Prawidłowe stężenie elektrolitów u osób dorosłych:
- Sód: 135–145 mmol/l
- Potas: 3,5–5,1 mmol/l
- Magnez: 0,65–1,2 mmol/l
- Wapń: 2,25–2,75 mmol/l
- Chlor: 98 - 106 mmol/l
- Fosforany: 0,81-1,62 mmol/l
Chcąc sprawdzić poziom elektrolitów w organizmie można wykonać badanie zwane jonogramem.
Kiedy poziom elektrolitów spada?
Niedobór elektrolitów to stan, w którym organizm nie ma wystarczającej ilości kluczowych minerałów, takich jak sód, potas, wapń, magnez i chlor. Elektrolity są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, ponieważ pełnią wiele istotnych ról w regulacji procesów fizjologicznych.
Objawy niedoboru elektrolitów:
- zawroty głowy
- omdlenia
- niedociśnienie mięśniowe
- senność i apatia
- drażliwość
- syndrom pobudzenia
- obrzęk kończyn
- paraliż
- uszkodzenie nerek
- wzrost ciśnienia krwi
- skurcze mięśni nóg,
- zmęczenia,
- bóle głowy
- drżenie powiek
Jak zrobić w domu elektrolity?
Elektrolity w postaci napojów do rehydratacji można łatwo przygotować w domu, szczególnie przydatne są w przypadku odwodnienia po intensywnym wysiłku fizycznym lub w okresie choroby.
Przepis na domowe elektrolity
Składniki:
- Woda: 1 litr
- Sól kuchenna (chlorek sodu) 1/2 łyżeczki
- Sól oczyszczona (chlorek potasu): 1/2 łyżeczki
- Cukier/Miód: 2-4 łyżki stołowe (opcjonalnie)
- Sok cytrynowy lub pomarańczowy: 2-4 łyżki (opcjonalnie, dla smaku)
Wykonanie
- Przygotuj litr wody. Możesz użyć przegotowanej wody lub wody mineralnej.
- Dodaj 1/2 łyżeczki soli kuchennej (chlorek sodu) do wody. Sól kuchenna zawiera sód, który jest jednym z głównych elektrolitów.
- Dodaj również 1/2 łyżeczki soli oczyszczonej (chlorek potasu). Chlorek potasu dostarcza potasu, kolejnego ważnego elektrolitu.
- Jeśli chcesz, aby napój był łagodniejszy w smaku, możesz dodać 2-4 łyżki stołowe cukru. Cukier/Miód dostarcza węglowodanów, które mogą pomóc w uzupełnieniu utraconej energii. Możesz dostosować ilość cukru do własnych preferencji smakowych.
- Opcjonalnie, aby dodać smaku i zapewnić dodatkowe witaminy, możesz dodać 2-4 łyżki soku z cytryny lub pomarańczy.
- Dokładnie wymieszaj składniki, aż sól i cukier całkowicie się rozpuszczą.
- Przelej przygotowany napój elektrolitowy do butelek lub dzbanka i przechowuj w lodówce. Napój ten powinien być podawany schłodzony.
Napój elektrolitowy można spożywać po intensywnym treningu lub w przypadku odwodnienia. Pomoże on w uzupełnieniu utraconych elektrolitów i nawodnieniu organizmu.
Elektrolity dla dzieci – czy są potrzebne?
Elektrolity są istotnymi składnikami w organizmach dzieci, tak samo jak dla dorosłych. Są niezbędne do zachowania prawidłowej równowagi elektrolitowej i funkcji komórek. Jednak konieczność uzupełniania elektrolitów u dzieci może różnić się w zależności od okoliczności.
Elektrolity dla dzieci mogą być szczególnie ważne
- Dzieci z biegunką i wymiotami - w przypadku infekcji wirusowych, takich jak grypa żołądkowa lub innych problemów zdrowotnych, które prowadzą do biegunki i wymiotów, istnieje ryzyko utraty elektrolitów, takich jak sód, potas i chlor.
- Intensywny wysiłek fizyczny - jeśli dziecko aktywnie uczestniczy w intensywnym wysiłku fizycznym, szczególnie w gorącym klimacie, może utracić elektrolity poprzez pot i płyny ustrojowe.
- Wysiłek sportowy - dla dzieci zaangażowanych w treningi sportowe, zwłaszcza te wymagające wysiłku na dłuższą metę, uzupełnianie elektrolitów jest istotne.
- Gorące warunki pogodowe - w okresie gorącego lata, kiedy dzieci intensywnie się bawią na słońcu, mogą szybciej tracić płyny i elektrolity.
- Dzieci z niektórymi chorobami - niektóre choroby, takie jak cukrzyca typu 1 lub mukowiscydoza, mogą wpływać na równowagę elektrolitową.
