Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... kuropatwie?
Kuropatwa to gatunek osiadłego ptaka z rodziny kurowatych. Zamieszkuje niemal całą Europę oraz Azję Środkową. W górach może przebywać na 2600 m n.p.m. (na Kaukazie). W Polsce na początku XX wieku nieliczny ptak lęgowy, głównie na niżu; lokalnie bywał średnio liczny. W 2015 wskazano, że przez poprzednie 12 lat liczebność kuropatwy w Polsce malała. W ciągu ostatnich 25 lat jej liczebność spadła o 85%.
Populacja podlega znacznym wahaniom, liczebność ptaków zależy od ostrości zimy oraz pogody w czerwcu i lipcu, gdy wykluwają się pisklęta, które są bardzo wrażliwe na przemoknięcie i wychłodzenie.
Kuropatwa jako ptak tzw. krajobrazu rolniczego, pada ofiarą masowej intensyfikacji rolnictwa. Zniknęły śródpolne miedze, zagajniki i przydroża, gdzie Kuropatwy zakładały gniazda. Nawet jeśli ilość toksyn w poszczególnych preparatach ochrony roślin jest niegroźna, to powtarzane i skumulowane środki chemiczne w końcu trują jaja, pisklęta lub nawet dorosłe ptaki.
Młode kuropatwy w obliczu zagrożenia przylegają do ziemi. Kamuflaż pomaga uniknąć ataku drapieżników. W odniesieniu do maszyn rolniczych taka strategia kończy się fatalnie. Pisklęta dla normalnego rozwoju potrzebują też diety białkowej, którą zapewniają im wszelkie owady i ich larwy. Ale po dziesiątkach lat stosowania środków owadobójczych ich też jest coraz mniej. Te, które się uchowały, mogą już być zatrute ostatnim opryskiem.
Kuropatwy poza tym nękają koty i psy. Dramatyczny spadek liczebności Kuropatw dotyczy całego ich euroazjatyckiego zasięgu występowania. Ocenia się w tej chwili, że na całym świecie żyje ich 4–6 milionów. W Polsce -300-600 tysięcy par.
Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy. Głowa i kark oliwkowoszare, policzki rude. Wierzch ciała szarobrunatny ze słabo zaznaczonymi rdzawymi i czarnymi poprzecznymi pręgami. Na barkach i skrzydłach niewielkie podłużne białe plamy. Spód i boki ciała szare z delikatnym, falistym rysunkiem, na bokach pionowe, szerokie rdzawe pręgi. Na białym brzuchu rdzawa plama w kształcie podkowy (u samic mniej wyraźna, często niekompletna). Sterówki rdzawobrązowe, lecz środkowa para szarobrunatna. Lotki płowe z ciemnorudymi plamami. Za okiem naga, pokryta brodawkami skóra, szczególnie rzucająca się w oczy w okresie godowym. Masa ciała ok. 310–600 g.
W lecie i zimie zamieszkuje otwarte tereny trawiaste, współcześnie w dużej mierze rolnicze (obszary upraw, łąki i pastwiska). Gniazdo buduje na ziemi, jest dobrze ukryte w gęstej roślinności, wyściełane liśćmi. Podczas wysiadywania w przypadku niebezpieczeństwa kuropatwa zrywa się dopiero w ostatniej chwili.
Wyprowadza jeden lęg w roku. W kwietniu–czerwcu składa przeważnie 15–17 (ogólnie 4–24) jaj. Zdarza się, że po stracie lęgu wyprowadzany jest drugi (najpóźniej w sierpniu). Jaja wysiadywane są przez okres 23–25 dni przez samicę. W wychowywaniu młodych biorą udział obydwa ptaki z pary.
Najdłużej żyjąca kuropatwa, której wiek oznaczył człowiek, miała 5 lat.
Pokarm roślinny, uzupełniany przez owady. Bezkręgowce stanowią podstawę diety piskląt. Obecnie w Polsce na liście zwierząt łownych. Okres polowań na kuropatwę trwa od 11 września do 21 października, a w drodze odłowu do 15 stycznia.
Źródło: niezalezna.pl
