Jak działa układ odpornościowy?
Silny układ odpornościowy potrafi się przeciwstawić wirusom i bakteriom. Jak działa nasz układ odpornościowy? Co sprawia, że jedni ludzie są bardziej odporni i nie chorują, a drudzy nieustannie zapadają na jakieś choroby? Od czego zależy odporność organizmu?
Układ odpornościowy nie znajduje się w jednym miejscu w naszym organizmie. Składa się z wielu narządów, to tzw. narządy limfatyczne: szpik kostny, grasica, śledziona, węzły chłonne i migdałki - w nich powstają komórki odpornościowe. Układ odpornościowy tworzą też skóra, błony śluzowe, znajdujące się we krwi leukocyty oraz niektóre bakterie w przewodzie pokarmowym.
Grasica wytwarza komórki limfatyczne – tymocyty (limfocyty T). Od liczby tych komórek zależy stabilność układu odpornościowego i jego siła. Grasica produkuje też tymulinę i tymozynę. Pierwszy hormon stymuluje produkcję limfocytów T, drugi przyspiesza ich dojrzewanie oraz odgrywa istotną rolę w zwalczaniu chorób autoimmunologicznych. Grasica, swój optymalny rozmiar osiąga w wieku dwóch lat, po okresie dojrzewania zaczyna się powoli zmniejszać, a u niektórych nawet zanika.
Śledziona bierze udział w wytwarzaniu limfocytów, produkuje też przeciwciała niezbędne do walki z zakażeniami.
Limfocyty T i B, czyli dwa rodzaje białych ciałek krwi walczą z chorobami. Limfocyty B powstają w szpiku kostnym, śledzionie i węzłach chłonnych. Na pojawienie się bakterii czy wirusów reagują produkcją przeciwciał, które niszczą wroga. Limfocyty T dojrzewają w grasicy, informują inne komórki o obecności antygenów jednocześnie je zwalczając.
Monocyty to krwinki białe produkowane w szpiku kostnym. Gdy dostrzegą intruza (antygen), zaczynają się do niego zbliżać. Podczas tej wędrówki przekształcają się w makrofagi i jako takie pożerają antygen, a informacje o jego pojawieniu się przekazują limfocytom.
Komórki układu odpornościowego żyją krótko, niektóre zaledwie 36 godzin. Mimo, że mają stałą tendencję odnawialną, to ich regenerację należy wspierać.
Drogi oddechowe chroni delikatna warstwa śluzu i malutkie rzęski, które transportują wszystkie zanieczyszczenia i wydalają je na zewnątrz. Natomiast drobnoustroje przedostające się do ciała z pokarmem są niszczone przez kwaśne wydzieliny i enzymy żołądkowe.
Rodzaje odporności
Istnieje odporność wrodzona zwana nieswoistą. W czasie ciąży z organizmu matki przez łożysko przechodzą przeciwciała, które przez 6–9 miesięcy po porodzie chronią dziecko przed chorobami. Jeśli jest karmione piersią, odporność ta utrzymuje się dłużej.
Odporność swoista powstaje podczas naturalnego kontaktu z czynnikami chorobotwórczymi gdy udaje się odeprzeć atak patogenów. Od pierwszego roku życia rozpoczyna się okres samodzielnego rozwijania odporności. Układ odpornościowy zaczyna produkować przeciwciała zwalczające mikroorganizmy chorobotwórcze. Organizm zapamiętuje ich antygeny, które przy ponownym ataku tych samych zarazków pobudzają bardzo szybką produkcję przeciwciał neutralizujących wroga. W ten sposób układ odpornościowy małego dziecka stopniowo dojrzewa i w wieku 3–4 lat osiąga właściwą wydolność immunologiczną (pełną dojrzałość uzyskuje, gdy mamy 18–20 lat).
Z wiekiem odporność maleje. Wraz ze starzeniem się organizmu zmniejsza się i zanika grasica, w której dojrzewają limfocyty T (limfocyty B dojrzewają w jelitach lub węzłach chłonnych). Stopniowo jej zadania przejmuje szpik kostny i węzły chłonne. Dlatego dzieci i seniorzy są najbardziej podatni na choroby.
Odporność nabyta, czyli swoista stanowi pierwszą linię obrony organizmu przez zarazkami. Barierą obronną jest skóra - nieuszkodzona chroni przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. Znajdujący się na niej pot zawiera substancje o działaniu bakteriobójczym, podobnie jak ślina i łzy. Odporność swoistą nabywa się także po podaniu szczepionki.
Wiele czynników wpływa na naszą odporność. W ich skład wchodzi: tryb życia, odżywianie, reakcje na stres i napięcie emocjonalne, aktywność fizyczna i kondycja, czas snu, więzi społeczne, zahartowanie organizmu.
Źródło: niezalezna.pl
