Gitara w swojej podstawowej wersji zaliczana jest do instrumentów z grupy strunowych szarpanych, które posiadają pudło rezonansowe oraz progi umieszczone (nabite) na podstrunnicy.
W swojej najczęściej spotykanej odmianie gitara ma zazwyczaj sześć strun. Zdarzają się jednak modele z czterema, pięcioma, siedmioma, ośmioma, a nawet dwunastoma strunami!
Co ciekawe przez wiele lat gitara była jedynie instrumentem tła, wchodzący w skład sekcji rytmicznej. Dopiero za sprawą ewolucji jazzu, rosnącej popularności bluesa, a w końcu rockowej rewolucji stała się pełnoprawnym instrumentem solowym. Wirtuozerskie popisy tzw. shredderów są obecnie niezwykle popularne w serwisie YouTube. Muzyka zdominowana przez dźwięki gitary to poza jazzem, bluesem i rockiem także country, flamenco, a także wiele odmian popu i metalu.
Gitara klasyczna
Znana współcześnie gitara klasyczna wywodzi się od gitary barokowej. Swój współczesny kształt zawdzięcza hiszpańskiemu lutnikowi. To właśnie Antonio de Torres Jurado (1817-1892). m.in. zwiększył menzurę, zmienił kształt pudła rezonansowego oraz udoskonalił żebrowanie. Od 1946, po wynalezieniu strun nylonowych, zaczęto z nich korzystać również w gitarze. Wyparły one struny jelitowe, z których korzystano jeszcze do lat 50. XX w.
Przy wyborze tego właśnie instrumentu, zwłaszcza dla początkującego muzyka należy pamiętać, że w muzyce współczesnej, gitara klasyczna służy w znacznej mierze do wykonywania utworów muzyki poważnej.
Gitara wyposażona w miękkie nylonowe struny to instrument, z którym najczęściej stykają się już uczniowie szkół muzycznych w klasach gitary. Dźwięk wydobywa się w charakterystyczny sposób uderzając (szarpiąc) struny palcami i paznokciem kciuka. Takie rozwiązanie umożliwia grę przy użyciu wielu technik, których nie da się uzyskać przy użyciu gitarowej kostki (piórka).
Bardzo charakterystyczna jest również pozycja, którą przyjmują osoby grające na gitarze klasycznej. Na instrumencie tym gra się przeważnie w pozycji siedzącej, z gitarą opartą pod kątem 45 stopni na lewej nodze. Odpowiednie nachylenie instrumentu można uzyskać dzięki umieszczeniu lewej nogi na podnóżku lub położeniu instrumentu na tzw. podgitarniku.
Gitara klasyczna ma znacznie szerszy gryf niż gitary wyposażone w struny metalowe. Choć ułatwia to wykonywanie na tym instrumencie muzyki klasycznej, pomimo jej ogromnej powszechności i wykorzystania w szkołach muzycznych, nie jest instrumentem zbyt wygodnym do gry dla początkujących muzyków.
Gitara akustyczna
Grupa gitar, których źródłem wzmocnienia dźwięku jest pudło rezonansowe bez potrzeby użycia dodatkowych wzmacniaczy. Jednocześnie jest to określenie konkretnego typu gitary, który w przeciwieństwie do odmiany klasycznej wyposażony jest w metalowe struny.
Nie da się ukryć, że gitara akustyczna wywodzi się od gitary klasycznej. Ze względu na zastosowanie innego rodzaju strun, wzmocnieniu uległa cała konstrukcja instrumentu. Utrzymane w odpowiednim naciągu metalowe struny wydają mocniejszy, metaliczny dźwięk. Pudło rezonansowe również jest większe w porównaniu z gitarą klasyczną, aby jeszcze bardziej wzmocnić dynamikę dźwięku. Węższa szyjka (gryf gitary) i często spotykane głębokie wcięcie w pudle (cutaway) umożliwia granie wysokich dźwięków potrzebnych przy graniu partii solowych.
Instrument tego typu świetnie sprawdza się przy grze akordami, jako instrument rytmiczny i akompaniujący. Równie dobrze radzi sobie jednak także, jako instrument solowy.
Gra na gitarze akustycznej jest znacznie łatwiejsza. Na instrumencie tym gra się z użyciem kostki lub techniką hybrydową (kostką oraz palcami).
Szczególną odmianą tego typu gitary jest gitara elektroakustyczna wyposażona dodatkowo w mikrofon, przetwornik piezoelektryczny lub przetwornik magnetyczny.
Na rynku można znaleźć całą gamę przystępnych cenowo gitar akustycznych, które stworzone są z myślą o początkujących muzykach, stąd też duża popularność tego typu instrumentów we wszelkiego rodzaju ogniskach muzycznych lub zajęciach umuzykalniających.
Gitara elektryczna
Szczególny typ gitary, w której drgania stalowych strun umieszczonych w polu magnetycznym są przekształcane w zmiany napięcia elektrycznego za pomocą przetwornika elektromagnetycznego (pickup). Powstaje wówczas charakterystyczny dźwięk, który można odpowiednio modulować za pomocą dodatkowych gitarowych akcesoriów.
Sygnał wyjściowy z gitary przekazywany jest do wzmacniacza gitarowego, tam zaś przetwarzany i wzmacniany, często również poddany przesterowaniu.
W przypadku gitar elektrycznych, w których są dwie lub trzy przystawki, brzmienie można zmieniać za pomocą 3- lub 5-stopniowego przełącznika znajdującego się przy potencjometrach gitary.
Gitary elektryczne mają wiele różnych modeli i kształtów. Od lat cieszą się ogromnym zainteresowaniem zarówno początkujących, jak i profesjonalnych muzyków. Struny w gitarze umieszczone są dosyć nisko nad podstrunnicą, co dodatkowo podnosi komfort gry. Podstawowe instrumenty można znaleźć na rynku już w cenie kilkuset złotych, a najdroższe produkowane seryjnie egzemplarze potrafią osiągać zawrotne ceny kilkudziesięciu tys. zł.
Dużą zaletą tego typu gitary jest możliwość cichego ćwiczenia gry (na niepodłączonym do wzmacniacza instrumencie), czego nie da się uzyskać w przypadku gitar akustycznych i klasycznych. Z tego właśnie względu elektryczna gitara cieszy się dużym powodzeniem u rodziców, planujących zakup pierwszego instrumentu dla swojego dziecka.
Gitara basowa
Zasada działania zbliżona do gitary elektrycznej, choć gitara basowa występuje również w akustycznej odmianie. Tradycyjne gitary basowe mają cztery struny E1, A1, D, G, choć spotyka się odmiany pięcio-, sześcio-, a nawet ośmiostrunowe.
Skala gitary basowej jest więc identyczna ze skalą kontrabasu 4-strunowego.
Powszechne jest użycie gitary basowej w ramach sekcji rytmicznej, chociaż zdążają się przypadki wykorzystania basu także w roli instrumentu solowego.
Łatwość gry porównywalna z gitarą elektryczną, choć w przypadku gitary basowej istnieje możliwość wykonywania wyłącznie partii basowych utworu, a nie jak ma to miejsce w przypadku gitary akustycznej czy elektrycznej głównej linii melodycznej lub akompaniamentu.
Gitara dla początkujących powinna charakteryzować się przede wszystkim łatwością gry. Źle dobrany instrument może skutecznie zniechęcić do nauki, dlatego niezwykle istotne jest dobranie gitary do wieku i wzrostu (w przypadku dzieci) oraz wielkości dłoni.
