Fascynująca polska sztuka międzywojnia. „Antoni Michalak. Wiele opowieści”

Jak zauważają autorzy wystawy, Antoni Michalak (1902-1975) był „jednym z najbardziej oryginalnych twórców polskiej sztuki religijnej XX wieku, wybitnym rysownikiem, uważnym portrecistą i pedagogiem”. Ważną częścią jego życia i twórczości było członkostwo w Bractwie św. Łukasza, czyli grupie absolwentów pracowni prof. Tadeusza Pruszkowskiego z warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych (późniejszej ASP). Grupa ta powstała w 1925 r., podczas pleneru w Kazimierzu Dolnym, i działała do 1939. „Prace członków Bractwa czerpały z wzorców ikonograficznych i technik malarstwa dawnego oraz wyróżniały się dbałością o temat dzieła. Jednocześnie bliskie były im nurty sztuki współczesnej takie jak art déco, koloryzm czy kubizm, co łączyło Łukaszowców z niemiecką Neue Sachlichkeit i Szkołą Wileńską” – czytamy w opisie wystawy.

Łukaszowcy podejmowali się jako zespół wykonywania zamówień państwowych na dekorację wnętrz, np. statków MS Piłsudski (1934 r.) i MS Batory (1939 r.) oraz Wojskowego Instytutu Geograficznego w Warszawie (1935 r.). Największe zlecenie (siedem prac) otrzymali w 1937 r. od Komitetu Organizacji Polskiego Pawilonu na Światową Wystawę w Nowym Jorku w 1939 r. Wspomniane prace zostały sprowadzone do Polski po 83 latach w roku 2022 r. i znajdują się obecnie w zbiorach Muzeum Historii Polski w Warszawie.

ZOBACZ PODOBNE

Zagadki polskiego mistrza. Wystawa „Malczewski. Wizja Ezechiela”

Ponadto artysta był stypendystą rządu francuskiego, przebywał rok w Paryżu, a w 1926 r. odbył podróż artystyczną do Włoch i Austrii. W 1929 r. uhonorowany został srebrnym medalem za całokształt twórczości podczas Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu. Od 1933 r. mieszkał we Lwowie, gdzie tworzył m.in. projekty witraży dla papieskiej rezydencji w Castel Gandolfo.

„Po II wojnie światowej rzeczywistość artystyczna w Polsce diametralnie się zmieniła. W krajobrazie artystycznym z socrealizmem na pierwszym planie nie było miejsca dla przedstawicieli Bractwa św. Łukasza - w tym dla Antoniego Michalaka. Nie znalazł on sobie miejsca na Żadnej Akademii Sztuk Pięknych, za to uczył historii sztuki i rysunku na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tam wspierał uczniów w ich rozwoju (...). Artysta nie tylko wykładał, ale też włączył się w odbudowę kraju po zniszczeniach wojennych m.in. jako konserwator Auli Leopoldina we Wrocławiu i zamku w Brzegu, oraz jako głos doradczy w odbudowie Kazimierza Dolnego. (...) Jako, że nie zaangażował się w twórczość związaną z realizmem socjalistycznym, zamówienia publiczne ustąpiły miejsca kościelnym, wśród których bardzo ciekawą realizacją był zespół projektów dla katedry św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu - obrazów ołtarzowych i witraży, które można oglądać tam po dziś dzień” – opisują życiorys Michalaka autorzy wystawy.

Fascynujące międzywojnie

- Sztuka dwudziestolecia międzywojennego jest nieustanie intrygująca, zachwycająca i ma swoich wielbicieli – mówił podczas wernisażu dyrektor Muzeum Archidiecezji Warszawskiej dr Piotr Kopszak.

- Moim pierwszym kontaktem ze sztuką z tego okresu, najbardziej otwierającym oczy wydarzeniem, była publikacja w latach 80. – tomu malarstwa dwudziestolecia międzywojennego autorstwa Joanny Pollakówny pt. „Malarstwo polskie między wojnami 1918–1939”. Przed tą książką mieliśmy do dyspozycji właściwie tylko czarno-białe zdjęcia. Muzeum Narodowe, mimo posiadanego przez niego genialnej kolekcji sztuki z tego okresu, za często jej nie pokazywało. I właściwie ta pozycja książkowa otworzyła wszystkim miłośnikom sztuki w Polsce oczy na to, jak niezwykłym był ten okres artystyczny i jak wspaniali artyści wówczas działali

- ocenił Kopszak i dodał, że od wspomnianego czasu było sporo zarówno publikacji jak i wystaw o twórcach międzywojnia. Jednak nie oznacza to, że wiemy już wszystko o tym okresie i o malarzach wówczas działających.

ZOBACZ PODOBNE

Duma polskiego witraża. Od rozbiorów do upaństwowienia

- Zachęcam państwa do przyjścia na oprowadzenie kuratorskie [18.05.2025, godz. 12:30; 08.06.2025, godz. 12:30 – obowiązuje bilet wstępu do muzeum]. Będę mogła skupić się na kolejnych punktach i opowiedzieć te historie. Wraz z Jerzym Majewskim, varsavianistą i historykiem sztuki, będziemy prowadzili spacery po Warszawie śladami Antoniego Michalaka [25.05.2025, godz. 12:30; 15.06.2025, godz. 12:30 – obowiązuje bilet wstępu do muzeum]. Będziemy chodzić głównie po Starówce, co stanie się również okazją do upamiętnienia obchodzonej obecnie 80. rocznicy odbudowania Warszawy. Także zapraszam wszystkich we wtorki na wykłady towarzyszące. Na nich specjaliści od sztuki XX-wieku opowiedzą o różnych ciekawych kontekstach twórczości Michalak i nie tylko

- zachęcała kurator.

Wystawa pt. „Antoni Michalak. Wiele opowieści” w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej potrwa do 29 czerwca br.