Lecznicze właściwości miodu

Od tysięcy lat we wszystkich kulturach świata znane są i cenione lecznicze właściwości miodu. Współczesne badania potwierdzają mądrość medycyny ludowej, która uznawała miód za lekarstwo. Znajdujące się w miodzie substancje i związki chemiczne działają jak antybiotyki. Właściwości lecznicze miodów są bardzo bogate. Wpływ na nie ma wiele czynników: pora roku, rodzaj roślin, z których pszczoły spijały nektar, sposób, w jaki miód był zbierany i przechowywany.

Lecznicze działanie miodu

– Działanie na serce i układ krążenia

Miód jest łatwo przyswajalny przez organizm, w tym przez mięsień sercowy, dzięki dużej zawartości glukozy i fruktozy.

Jego wysokoenergetyczne składniki wchłaniane są bezpośrednio do krwi już w błonie śluzowej żołądka, z pominięciem przewodu pokarmowego.

Występująca w miodzie acetylocholina wzmacnia siłę skurczu i wydolność mięśnia sercowego. Przyczynia się do tego także potas występujący w miodzie w stosunkowo dużej ilości.

– Miód w ilości 100 g dostarcza średnio aż 325 kcal energii. Jego duże spożycie nie sprzyja odchudzaniu.

– Miód powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, a także rozszerzenie naczyń wieńcowych. Przyczynia się do zahamowania procesu miażdżycowego.

– Miód odznacza się właściwościami antybiotycznymi, przeciwzapalnymi, wykrztuśnymi i odnawiającymi. Za to działanie odpowiedzialny jest głównie nadtlenek wodoru. Ważną rolę odgrywają również składniki olejków eterycznych. Efekt ten ujawnia się przede wszystkim przy bezpośrednim kontakcie miodu ze zmienioną zapalnie błoną śluzową dróg oddechowych. Miód powoduje podrażnienie gruczołów wydzielniczych błony śluzowej dróg oddechowych, dzięki czemu dochodzi do upłynnienia wydzieliny oskrzelowej. Pobudza on również ruch rzęsek aparatu migawkowego, co ułatwia odkrztuszanie wydzieliny i usuwanie jej na zewnątrz.

– Miód odznacza się również właściwościami przeciwalergicznymi. Związane jest to przede wszystkim ze zmniejszeniem obrzęku błon śluzowych, który towarzyszy stanom alergicznym dróg oddechowych, jak również z działaniem uodparniającym miodu.

– Miód normalizuje zaburzoną czynność wydzielniczą i motoryczną żołądka. Ponadto przyspiesza gojenie powierzchni błony śluzowej żołądka i dwunastnicy poprzez wchłanianie wody z chorej tkanki i działanie przeciwzapalne.

– Miód pobudza czynność wydzielniczą i motoryczną jelit. Po podaniu tego produktu obserwuje się wzrost ruchów perystaltycznych jelita cienkiego i zwiększone wydzielanie soku jelitowego.

– Miód wykazuje wyraźnie lecznicze działanie na wątrobę i drogi żółciowe. Ze względu na dużą ilość glukozy i fruktozy jest on łatwo przyswajalny przez ten organ. Glukoza zawarta w miodzie, oprócz odżywiania komórek wątrobowych, odgrywa także dużą rolę w procesach odtruwania organizmu. W wyniku łączenia związków toksycznych z kwasem glukuronowym i pirogronowym powstają połączenia łatwo rozpuszczalne w wodzie, które wydalane są z organizmu wraz z moczem. Natomiast fruktoza prawie całkowicie wykorzystywana jest do syntezy glikogenu, zwiększając w ten sposób jego zapas w wątrobie. Prowadzi to do przyspieszenia przemiany materii w tkankach, a także do wzmocnienia czynności ochronnej i odtruwającej wątroby. Poza tym występująca w miodzie cholina obniża poziom lipidów w wątrobie oraz zwiększa wydzielanie żółci.

– Miód wykazuje korzystne działanie na nerki i drogi moczowe dzięki małej zawartości białka oraz jonów sodu i chloru. Przyczynia się do usuwania obrzęków pochodzenia sercowego i naczyniowego. Rozszerza naczynia krwionośne nerek, zwiększając filtrację kłębkową. Ma to szczególne znaczenie w tych schorzeniach nerek, którym towarzyszy zmniejszone wydzielanie moczu. Poza tym przyczynia się do usuwania obrzęków pochodzenia mózgowego. Zapobiega także tworzeniu się piasku i kamieni w nerkach i pęcherzu moczowym.

– Miód jest pomocny w leczeniu cukrzycy dzięki dużej zawartość cukrów redukujących, takich jak glukoza i fruktoza oraz niewielka ilość sacharozy. Cenna jest przede wszystkim obecność fruktozy, cukru łatwo przyswajalnego przez chorych na cukrzycę. Korzystny wpływ na metabolizm węglowodanów w organizmie wykazuje ponadto acetylocholina oraz niektóre biopierwiastki, szczególnie cynk i chrom.

Podstawowe rodzaje miodów i ich właściwości:

Miód akacjowy – pomaga na dolegliwości układu pokarmowego, reguluje trawienie, likwiduje zaparcia.

Miód gryczany – pobudza układ odpornościowy i oczyszcza organizm.

Miód lipowy – pomaga w chorobach dróg oddechowych, wzmacnia organizm i działa uspokajająco.  

Miód spadziowy – pomaga przy schorzeniach układu krążenia i kłopotach z sercem. Leczy nieżyty górnych dróg oddechowych i gardła.

Miód wielokwiatowy – pomocny w różnego rodzaju alergiach.

Miód wrzosowy – pomaga przy chorobach układu moczowego i nerek oraz prostaty.

Skład chemiczny miodu

W różnych typach i odmianach miodu odkryto ponad 300 składników należących do kilkunastu grup chemicznych, przy czym większość z nich występuje w nieznacznych ilościach.

Woda – według zaleceń Polskiej Normy zawartość wody w dojrzałym miodzie nie może przekraczać 20%. Wyjątkiem jest miód wrzosowy, w którym dopuszcza się 23% wody. Większość miodów zawiera 17–18% wody. Spotykane są także miody o zawartości 13–15% wody (niektóre miody nektarowe wielokwiatowe i spadziowe).

Węglowodany – jest ich najwięcej w miodzie (średnio 77%). Zawartość cukrów redukujących w polskich miodach nektarowych i spadziowych waha się od 67,9 do 77,7%. Przeważają cukry proste.

Kwasy organiczne – jest ich 0,05–1,2% i w zasadniczy sposób kształtują one smak miodu. W największej ilości występują kwasy: glukonowy, jabłkowy i cytrynowy. Z innych kwasów wymienić należy: mlekowy, bursztynowy, winowy, szczawiowy, masłowy, propionowy, mrówkowy i octowy. W miodzie spotyka się ponadto 15 innych kwasów, w tym benzoesowy i pirogronowy.

Związki azotowe – występują w niewielkich ilościach, należą do nich przede wszystkim enzymy: inwertaza, amylaza, oksydaza glukozy.

Białka – ich zawartość nie przekracza zwykle 0,5%.

Wolne aminokwasy – występują w niewielkich ilościach (średnio 0,03%).

Hormony – miód zawiera neurohormon acetylocholinę, w ilości do 5 mikrogramów w 1 g miodu. Poza tym w miodzie jest wolna cholina, która jest prekursorem wspomnianego hormonu.

Związki flawonoidowe

Garbniki i woski

Witaminy – jest ich w miodzie mało, zazwyczaj są to witaminy z grupy B (w tym B1, B2, B6), kwas foliowy, kwas nikotynowy i kwas pantotenowy. Zawartość witaminy C wynosi przeciętnie 22 mg, przy czym w miodzie gryczanym może dochodzić nawet do 120 mikrogramów [chyba trzeba dopisac, że chodzi o ilośc w 1g miodu, czyli 22 mg/g; 120 mg/g, a nie w słoiku???]. Ponadto w niektórych miodach stwierdzono obecność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, głównie witaminy A.

Biopierwiastki – ich zawartość wynosi średnio 0,3%. W miodzie znajduje się najwięcej potasu (do 4 mg/g), fosforu, magnezu i wapnia. W nieco mniejszej ilości występuje żelazo, krzem, siarka, miedź, fluor, cynk i mangan. Spośród innych ważnych biopierwiastków miód zawiera kobalt, molibden, chrom i jod. Pozostałe składniki zawarte w miodzie określa się jako domieszki.

Zalecenia praktyczne 

Nie należy podgrzewać miodu do temperatury wyższej niż 80 st. C ani dodawać go do zbyt gorących napojów, bo traci wtedy swoje lecznicze właściwości.

Aby miód zachował na długo swoje właściwości, trzeba go przechowywać w szczelnym naczyniu, w ciemnym, suchym i raczej chłodnym (do 20° C) miejscu.

Dobrze jest dodawać miód do niektórych naparów z ziół, np. lipy – zwiększamy tym samym efekt zdrowotny.

Aktywność antybiotyczna miodu

Zależy ona od czynników fizykochemicznych i chemicznych. Uważa się, że miody przechowywane w temperaturze pokojowej tracą po sześciu miesiącach połowę swojej aktywności antybiotycznej, a po półtora roku zanika ona prawie całkowicie.

Wysoką aktywnością antybiotyczną charakteryzują się miody spadziowe ze spadzi iglastej, miody nektarowo-spadziowe, miód gryczany i lipowy. Do średnio aktywnych zalicza się miód wielokwiatowy id spadziowy ze spadzi liściastej. Niską aktywnością antybiotyczną odznaczają się między innymi miody: rzepakowy, akacjowy i wrzosowy.

 

 

Źródło: B. Kędzia,E. Hołderna-Kędzia,Leczenie miodem,Polski Związek Pszczelarski,Warszawa 1998

#miód