Zbrodnie niemieckie na ziemi łódzkiej w czasie II wojny światowej

Ekspozycja przypomina najtragiczniejsze momenty konfliktu na ziemi łódzkiej, wiele uwagi poświęcono tragedii Wielunia, miasta będącego pierwszym celem ataku niemieckiego lotnictwa. Skutki nalotu z 1 wrześniu 1939 r. były tragiczne dla mieszkańców miasta i jego historycznej zabudowy, ale atak powietrzny był przecież jedynie wstępem. Żołnierze niemieccy rozstrzeliwali jeńców Wojska Polskiego, mordowali ludność cywilną oraz podpalali zajęte miejscowości.

Wraz z zakończeniem działań wojennych w 1939 r. skala zbrodni nie zmalała, lecz przyjęła zinstytucjonalizowany charakter. Odtąd za działania represyjne odpowiadały przede wszystkim niemieckie siły policyjne, wsparte m.in. funkcjonariuszami Gestapo.
Na ziemi łódzkiej do wiosny 1940 r. – realizując założenia Intelligenzaktion – Niemcy zamordowali kilkaset osób, a kilka tysięcy zesłali do obozów koncentracyjnych oraz więzień. Największymi miejscami kaźni były: poligon wojskowy na Brusie w Łodzi, las łagiewnicki, las wiączyński i las lućmierski.

Jednym z zagadnień poruszonych na wystawie są wysiedlenia, które spowodowały olbrzymie zmiany demograficzne na terenach włączonych do III Rzeszy, w tym też Łodzi. Autorzy wystawy podkreślili znaczenie łódzkiej Centrali Przesiedleńczej oraz opisali jej rolę w działaniach m.in. na Zamojszczyźnie. Przypomnieli również problem germanizacji, którą okupant niemiecki w łódzkiem prowadził bezwzględnie – w samej Łodzi uruchomiono w 1940 r. obóz rasowy, gdzie przebadano prawdopodobnie kilka tysięcy dzieci, odebranych polskim rodzinom.

Na wystawie przedstawiono też niemiecki obóz dla dzieci i młodzieży polskiej przy ul. Przemysłowej w Łodzi, wskazując na jego eksterminacyjny charakter. Ukazano zagładę ludności żydowskiej – pierwsze getto na ziemiach polskich Niemcy urządzili właśnie w Łodzi.

Wspomniano także o największej publicznej egzekucji w regionie łódzkim, którą Niemcy przeprowadzili 20 marca 1942 r. w Zgierzu, mordując sto niewinnych osób, wśród nich byli m.in. mieszkańcy Wielunia.

We wrześniu 1939 r. przez ziemię łódzką przetoczył się front, pociągając za sobą ofiary wśród żołnierzy oraz ludności cywilnej, mordowanej przez oddziały Wehrmachtu. Wiele miast regionu padło ofiarą terrorystycznych nalotów bombowych. Do dziś w wielu miejscach, m.in. podłódzkim Brusie, odnajdywane są masowe mogiły wymordowanych jesienią i zimą 1939 r. najwybitniejszych przedstawicieli społeczeństwa II Rzeczypospolitej.

Druga wojna światowa oznaczała także kres wielowiekowej obecności społeczności żydowskiej zamieszkującej region łódzki. Żydzi poddani zostali brutalnym poniżającym szykanom, stłoczeni w gettach, a następnie w ogromnej większości wymordowani w komorach gazowych Chełmna nad Nerem, Auschwitz-Birkenau i Treblinki.

Część sprawców zbrodni została ukarana po zakończeniu II wojny światowej. Najwyżsi rangą – namiestnik Kraju Warty Arthur Greiser i szef Generalnego Gubernatorstwa Hans Frank zostali skazani na karę śmierci. Ogromna większość zbrodniarzy, zwłaszcza niższego szczebla, uniknęła kary.
 

 

Źródło: ipn.gov.pl

#wystawa #IPN #Łódź #zbrodnie #niemieckie