Poszukiwania, które rozpoczynamy we Lwowie to przejście od słów do czynów. Wcześniejsze zapewnienia strony ukraińskiej o udzieleniu zgód były oczywiście też bardzo ważne, ale to były jednak wyłącznie słowa. Teraz, rozpoczynając poszukiwania naszych bohaterów z września 1939 roku, jesteśmy w zupełnie nowej sytuacji.
Reklama
– ocenia prof. Szwagrzyk.
Planowane prace mają mieć charakter sondażowy; eksperci - na podstawie wcześniejszych badań i źródeł archiwalnych - chcą dokładnie zlokalizować i wytyczyć granice mogiły, gdzie pogrzebani są żołnierze września 1939 r. Na obecnym etapie prac - ze względu na warunki pogodowe - nie są planowane ekshumacje szczątków obrońców.
Prace poszukiwawcze w Zboiskach - jak podało Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN - będą prowadzone na terenie dawnego cmentarza wspólnie ze specjalistami strony ukraińskiej. Celem działań będzie ustalenie, czy na badanym terenie znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 roku w obronie Lwowa. Zboiska to jedno z kilkunastu miejsc zawartych we wniosku złożonym na ręce władz Ukrainy przez Instytut Pamięci Narodowej.
Kolejnym miejscem, gdzie polscy specjaliści przeprowadzą prace jest Hołosko - obecnie również jedna z dzielnic Lwowa, gdzie we wrześniu 1939 r. Polacy stawili zacięty opór niemieckiej nawale. Na Hołosku, co w poprzednich latach ustalili pracownicy zlikwidowanej w 2016 r. Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a obecnie zatrudnieni w IPN, znajdują się groby ok. 120 polskich żołnierzy.
IPN podjął decyzję o rozpoczęciu - jeszcze w tym roku - prac we Lwowie tuż po wyrażeniu przez Ukraińców zgody na polskie poszukiwania. O zgodzie tej na początku listopada poinformował PAP szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski, który wówczas we Lwowie wziął udział w posiedzeniu Komitetu Konsultacyjnego prezydentów Polski i Ukrainy. Na spotkaniu tym omówiono m.in. realizację ustaleń, które podjęto w trakcie spotkania Andrzeja Dudy i Wołodymyra Zełenskiego w sierpniu w Warszawie. W posiedzeniu Komitetu ze strony ukraińskiej uczestniczył zastępca szefa biura prezydenta Ihor Żowkwa, który przekazał polskiej stronie zgodę ukraińskiego Ministerstwa Kultury, Sportu i Młodzieży na rozpoczęcie prac poszukiwawczych w dwóch miejscach pochówku żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w 1939 r. pod Lwowem. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, IPN zamierza przeprowadzić poszukiwania związane nie tylko - jak często błędnie się uważa - ze zbrodnią wołyńsko-galicyjską, ale także z wojną obronną Polski we wrześniu 1939 r. (w obronie II RP ginęli również Ukraińcy, którzy służyli w Wojsku Polskim). Plany IPN dotyczą prac m.in. w Ostrówkach (dot. ofiar zbrodni wołyńskiej), miejscowości Tynne (dot. żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, którzy zginęli w walce z Sowietami po 17 września 1939 r.) oraz dzielnicy Hołosko we Lwowie (dot. żołnierzy, którzy we wrześniu 1939 r. zginęli broniąc miasta przed Wehrmachtem).
