Unikatowe ikony w Muzeum Ikon
Unikatowe XVII-wieczne ikony z prawosławnego monasteru w Supraślu koło Białegostoku znalazły się w kolekcji supraskiego Muzeum Ikon. To jedne z nielicznych pamiątek z tej świątyni, które przetrwały do naszych czasów - mówią muzealnicy. Muzeum Ikon działa w zabudowaniach męskiego klasztoru prawosławnego pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Supraślu; jest oddziałem Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. W swoich zbiorach posiada jedną z najbogatszych w Polsce kolekcję ikon z XVIII, XIX i XX wieku, a także unikatowe XVI-wieczne freski pochodzące ze zburzonej w 1944 roku cerkwi znajdującej się na terenie klasztoru (obecnie zrekonstruowanej).
Dwie XVII-wieczne unikatowe ikony z wizerunkami Świętego Archanioła Michała i Proroka Arona pokazano dziennikarzom w środę na konferencji prasowej.
Jest to jedna z ozdób naszej kolekcji, którą udało nam się pozyskać.
- mówił dyrektor Muzeum Podlaskiego, historyk Andrzej Lechowski. Dodał, że ikony są "tutejsze" i wróciły do Supraśla.
Lechowski mówił, że odkryte zostały w 2016 roku, a zawdzięczamy to pracownikom Instytutu Historii i Sztuki Polskiej Akademii Nauk, którzy wtedy prowadzili prace nad stworzeniem katalogu zabytków Białegostoku i powiatu białostockiego. Dodał, że badacze odkryli ikony w cerkwi św. Mikołaja w Topilcu (powiat białostocki), w kaplicy cmentarnej. W 2017 roku ikony trafiły do Muzeum Ikon jako depozyt.
Wtedy rozpoczęły się dosyć długie przygotowania do finału, do pozyskania do zbiorów muzeum tych bezcennych dzieł.
- powiedział Lechowski.
Ikony udało się pozyskać do muzeum dzięki otrzymanemu dofinansowaniu z resortu kultury i ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. W sumie pozyskano na ten cel ponad 400 tys. zł. Lechowski powiedział PAP, że uzyskano wszystkie potrzebne zgody, także zgodę konserwatora zabytków, by zakupić zabytki.
Kierownik Muzeum Ikon w Supraślu Ewa Zalewska mówiła, że najważniejsze jest to, iż ikony-relikty pochodzące z tego miejsca, powracają. Oczywiście już w charakterze muzealnym, już nie są to ikony, które są w ikonostasie zrekonstruowanej świątyni, ale wracają w to miejsce, w którym przez wieki były - powiedziała Zalewska.
Oceniła, że to przykład świetnego malarstwa doby baroku. Dodała, że prace nad ikonostasem w tej świątyni zostały ukończone w 1665 roku, więc ikony musiały powstać przed tym rokiem. Dodała, że są ogromnym polem do badań. Z dotychczasowych badań udało się ustalić, że ikony powstały w tym samym czasie. Pytana, w jaki sposób ikony trafiły do parafii w Topilcu, powiedziała, że są "dywagacje", iż na początku XX wieku zostały one wycofane do wsi, która była majątkiem należącym do klasztoru supraskiego. Wyjaśniła, że wtedy przymierzano się, by wymienić XVII-wieczne ikony w ikonostasie w Supraślu, do czego ostatecznie nie doszło, ale różne prace były prowadzone i być może właśnie wtedy te ikony przeniesiono do Topilca.
Ikony znajdą się w tworzonej przez muzeum nowej części wystawy "Sali Podlasie". Lechowski mówił, że będzie to sala poświęcona tylko ikonie podlaskiej, której "proweniencja jest miejscowa i kult też miejscowy". Dodał, że zależy mu, aby Muzeum Ikon było znane właśnie poprzez pokazywanie lokalnego i szerszego kontekstu religijnego, kulturowego, historycznego. Wernisaż zaplanowano w weekend 6-8 grudnia z okazji obchodzonego w tym roku 70-lecia Muzeum Podlaskiego.
Źródło: pap.pl, Muzeum Ikon w Supraślu
