Ufam bardziej wierze niż rozumowaniu
Pierwszy wielki polski uczony, którego sława rozbrzmiewała w całej Europie nazywał się Witelon i mówił o sobie, że pochodzi „z naszej ziemi, to znaczy Polski” („in nostra terra, scilicet Polonia”). Był autorem dzieła o optyce i fizjologii widzenia „Perspectivorum libri decem”, które ukończył około roku 1273, na dworze papieskim w Viterbo. Jego dzieło fascynowało innych badaczy. Czytali je Leonardo da Vinci, Mikołaj Kopernik i Johannes Kepler, który napisał rozprawę o optyce zatytułowaną „Uzupełnienia do Vitelona”. W Italii Witelon nawiązał wiele przyjaźni i znajomości m.in. z Rogerem Baconem, Tomaszem z Akwinu czy Wilhelmem z Moerbecke. Brał udział w Soborze Powszechnym w Lyonie.
Witelon urodził się prawdopodobnie na przełomie trzeciej i czwartej dekady XIII wieku, w okolicach Legnicy, nieznana jest też data i miejsce śmierci. Studiował najpierw w Paryżu, a potem w Padwie przy Via VIII Febbraio. Tam, w dawnym Pałacu Rzeźnika (Palazzo del Bo), drugiej najstarszej we Włoszech i piątej na świecie uczelni, oglądać można wizerunek polskiego uczonego. W Sali Czterdziestu (Sala dei Quaranta) znajduje się autentyczna drewniana katedra, z której nauczał Galileusz, a na ścianach zawieszono czterdzieści portretów wybitnych studentów padewskiej uczelni. Namalowane je w 1942 r. przez Giana Giacoma Dal Forno, a samo wnętrze zaaranżował wielki włoski architekt Gio Ponti.
Traktat Witelona, którego tytuł brzmiał: „Witelona Matematyka Uczonego o Optyce, to jest o istocie, przyczynie i padaniu promieni wzroku, barw oraz kształtów, którą powszechnie nazywają perspektywą, ksiąg dziesięcioro”, stał się fundamentem nauki o optyce i psychologii percepcji. Witelon był zwolennikiem dwóch dróg poznania: rozumu oraz objawienia chrześcijańskiego. W dziele „De causa primaria poenitentiae et de natura daemonum” („O najważniejszej naturze skruchy i o naturze demonów”) stwierdzał: „Nie chcę przez to moje pisanie przeszkadzać lepszym poglądom i najczcigodniejszej wierze chrześcijańskiej, której ufam bardziej niż jakiemukolwiek rozumowaniu”.
Źródło: niezależna.pl
