Tradycja dywanów kwiatowych i sokolnictwo – polskie wnioski o wpis na Listę Dziedzictwa
Tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała oraz sokolnictwo – to kolejne wnioski złożone przez Polskę na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości – podaje MKiDN. Pierwszym polskim wpisem na Liście było Szopkarstwo krakowskie w 2018 r.
Jak podkreślono na stronie resortu kultury
Tradycja dywanów kwiatowych istnieje nieprzerwanie od ponad 200 lat". Jest związana z obchodami Bożego Ciała – jednego ze świąt w liturgii Kościoła katolickiego w miejscowości: Spycimierz (woj. łódzkie) oraz Klucz, Olszowa, Zalesie Śląskie i Zimna Wódka (woj. opolskie).
Resort kultury zaznaczył, że
Procesje Bożego Ciała są ważnym wydarzeniem dla społeczności lokalnych, których przedstawiciele wspólnie przygotowują swoją parafię na uroczystości, związane ze świętem oraz przebiegiem trasy orszaku księży i wiernych. W ten sposób wyrażają swoje przywiązanie do miejsca zamieszkania, identyfikując się z działaniami podejmowanymi przez członków wspólnoty parafialnej. Układanie dywanów kwiatowych na uroczystość Bożego Ciała integruje depozytariuszy, którzy dbają o to, by tradycja była z roku na rok kultywowana.
MKiDN zwraca uwagę, że w kultywowanie tradycji zaangażowane są wielopokoleniowe rodziny, które w sposób zwyczajowy każdego roku angażują się w układanie dywanów kwiatowych.
Istotną rolę odgrywa przekaz rodzinny, gdyż zjawisko przekazywane jest na drodze bezpośredniej transmisji międzypokoleniowej. Religijność jest istotnym składnikiem ich tożsamości indywidualnej oraz kulturowej.
- wskazano.
Drugim wnioskiem, składanym wspólnie przez 24 państwa, jest sokolnictwo. Koordynatorem tego wniosku są Zjednoczone Emiraty Arabskie, które zainicjowały pierwszy wpis w roku 2009. Polska dołączyła w 3. turze rozszerzenia wniosku. Sokolnictwo, jak podano w informacji prasowej, to sztuka pozyskiwania zwierzyny w jej naturalnym środowisku przy użyciu ułożonych w tym celu ptaków drapieżnych.
Początkowo praktykowane było jako sposób pozyskiwania żywności, jednak z biegiem czasu praktykę sokolniczą w Polsce zaczęto utożsamiać przede wszystkim z dzieleniem wartości, stylu życia i poczucia znajomości przyrody.
- wyjaśniło MKiDN.
Jak zaznaczono, w sokolnictwie używane są trzy grupy ptaków drapieżnych - sokoły, jastrzębie i orły. W Polsce termin sokolnictwo oznacza sztukę polowania z dziennymi ptakami drapieżnymi, obejmującymi wszystkie gatunki ptaków szponiastych. Polskie sokolnictwo ma wspólną historię z sokolnictwem innych krajów środkowoeuropejskich, będąc częścią dużej społeczności międzynarodowej. Łączą je wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt. MKiDN przekazało, że
trening i zachowanie dobrej kondycji sokołów wymaga specjalnej troski i jest połączone z potrzebą lotu ptaka, bez określonego czasu, czy inwazyjnego kontrolowania. Dzisiejsza praktyka sokolnicza jest skorelowana z ochroną biologiczną, która polega na metodach płoszenia niepożądanego ptactwa, głównie na lotniskach, w sadach, na wysypiskach śmieci, w parkach, obiektach historycznych i innych dużych obiektach (fabryki, magazyny).
Lista Reprezentatywna Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości jest wykazem praktyk i zjawisk z całego świata, które pomagają ukazać różnorodność tego dziedzictwa i podnieść świadomość na temat jego znaczenia. Wpisów na Listę dokonuje Międzyrządowy Komitet ds. ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego podczas corocznych obrad. Wnioski oceniane są pod kątem zgodności z kryteriami wpisu opracowanymi przez UNESCO na mocy standardów Konwencji.
Od 2012 roku Lista obejmuje 366 wpisów. Niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności.
W 2018 roku jako pierwszy polski element dziedzictwa Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Port Louis na Mauritiusie wpisał Szopkarstwo krakowskie. Sposób przedstawienia tej kandydatury we wniosku i towarzyszących mu materiałach został bardzo wysoko oceniony przez Zespół oceniający wnioski, który podkreślił uwidocznienie centralnej roli twórców szopek jako depozytariuszy dziedzictwa. Twórcami szopek są przede wszystkim osoby zamieszkałe w Krakowie i jego okolicach, którzy swoją wiedzę, doświadczenie i pasję przekazują z pokolenia na pokolenie. Współcześnie szopki charakteryzują się nagromadzeniem zminiaturyzowanych elementów zabytkowej architektury Krakowa, które są fantazyjnie przetworzone i połączone.
Źródło: pap.pl
